ျမန္မာ့အိမ္
"အိမ္" ဟူေသာအမည္သည္ မည္သည့္ေခတ္ မည္သည့္ကာလမွ စတင္၍
ေပၚေပါက္လာသည္ဟု တိတိက်က်မဆိုႏုိင္ေသာ္လည္း ကမာၻဦးလူမ်ား ေပၚစကပင္ "အိမ္"
သည္လည္း ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္
ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဆုိႀကပါတယ္။
ကမာၻဦးလူသားမ်ား၏ အိမ္မွာ ယေန႔အိမ္မ်ားလုိ စနစ္တက်ေဆာက္လုပ္
ထားေသာ အေဆာက္အအုံမ်ား မဟုတ္ပါ။ သစ္ပင္၊ သစ္ေခါင္း ၊ လႈိဏ္ဂူ စေသာ သဘာ၀အေဆာက္အအုံမ်ားသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ သဘာ၀ ရာသီဥတု
ေဘး ၊ သားရဲတိရစာၦန္တုိ႔ မွ အႏၱရာယ္မၿပဳႏုိင္ေအာင္ ေက်ာင္ေခါင္း ၊
လႈိဏ္ဂူမ်ားတြင္ ေနရာမွ လူဦးေရတုိးပြားလာေသာအခါ သဘာ၀ အေဆာက္အဦးမ်ားႏွင့္
လူဦးေရမမွ်ၿဖစ္လာပါတယ္။
ဒီအခက္အခဲကုိ
ေၿဖရွင္းဖုိ႔ လူလုပ္ေနအိိမ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ရာမွ အိမ္ ဆုိတာေပၚေပါက္
လာၿခင္းၿဖစ္သည္ဟု ဆုိႏုိင္ပါတယ္။
ၿမန္မာတုိ႔တြင္ ကုိယ္ပုိင္ရုိးရာအိမ္အမ်ဳိးအစား မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အိမ္
အမ်ဳိးအစားပင္ ၿဖစ္ေသာ္လည္း အိမ္ဟုမေခၚေသာ အေဆာက္အဦး မ်ားလည္း ရွိပါတယ္။
၎တုိ႔မွာ နန္းေတာ္ ၊ အိမ္ေတာ္ ၊ ေဟာ္ ၊ ေက်ာင္း ဟူ၍ ၿဖစ္ပါတယ္။
ၿပည့္ရွင္ဘုရင္ ဧကၠရာဇ္မင္းမ်ား ေနထုိင္ေသာ အေဆာက္အအုံကုိ " နန္း "
ဟုေခၚပါတယ္။ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားမႈ ၊ ၿမင့္ၿမတ္မႈအေပၚအထြတ္တင္ၿပီး "ေတာ္" တပ္ကာ
"နန္းေတာ္" ဟူ၍ ၿဖစ္လာပါတယ္။ မင္းေဆြမင္းမ်ဳိးမ်ား ၊ မႈးမတ္ ၊
အရာရွိမ်ားေနေသာ အေဆာက္အအုံကုိမႈ "အိမ္ေတာ္" ဟု ေခၚၿပီး
ပေဒသရာဇ္ေစာ္ဘြားမ်ား ေနထုိင္ေသာ အေဆာက္အအုံကုိမႈ "ေဟာ္" ဟုေခၚပါတယ္။ ေဟာ္
ဆုိသည္မွာ နန္းေတာ္အေသးစားဟုပင္ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ သာသနာ့ေဘာင္မွ ရဟန္း၊
သံဃာမ်ား ၊ သာသနာ့၀န္
ထမ္း မ်ား ေနေသာ အေဆာက္အအုံကုိမႈ "ေက်ာင္း"
ဟုေခၚပါတယ္။ အေခၚအေ၀ၚမ်ားကြဲေသာ္လည္း အႏွစ္သာရကေတာ့ "အိမ္" ပင္ ၿဖစ္ပါတယ္။
ထုိအေဆာက္အအုံ ေလးမ်ဳိးစလုံးသည္ စုလစ္မြန္းခြ်န္ အေၿပာက္အမြမ္းမ်ားၿဖင့္
အသီးသီး လွပထည္၀ါႀကပါတယ္။
သည္အိမ္အမ်ဳိးအစား ေလးမ်ဳိးေနာက္မွ
သူေဌးသူႀကြယ္မ်ားေနေသာ "သူေဌးသူႀကြယ္အိမ္" ၊ သာမန္လူမ်ားေနေသာ
"လူသာမန္အိမ္" ၊ ဆင္းရဲသားမ်ားေနေသာ "တဲကုပ္၊ အိမ္စုတ္" စသည္ၿဖင့္
အသီးသီးကြာၿခား သြားပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ အသုံးၿပဳသည့္ ပစၥည္းေပၚမႈတည္၍
"အိမ္" အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲၿပားႏုိင္ပါတယ္။ ရြံ႕အိမ္၊ ၀ါးအိမ္၊ သစ္သားအိမ္၊
အုတ္အိမ္၊ တုိက္အိမ္စသည္ၿဖင့္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ၿမန္မာစကားတြင္ "အိမ္ႀကီးရခုိင္"
ဟူေသာစကားကုိ ႀကားဖူးႀကမွာပါ။ "ႀကီးမားခုိင္ခံ့ထည္၀ါေသာအိမ္" ကုိ
ဆုိလုိပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္မႈ ပုံပန္းသ႑ာန္ကုိလုိက္၍ ၿမန္မာ့ရုိးရာအိမ္
(၈)မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ၎တုိ႔မွာ
(၁) တလုိင္းအိမ္
(၂) မဒရပ္အိမ္
(၃) အိမ္ေတာ္ပုံအိမ္
(၄) တစ္ဖက္ရပ္အိမ္
(၅) ငွက္ႀကီးေတာင္အိမ္
(၆) အုန္းေလးဘက္အိမ္
(၇) စံပယ္ထပ္အိမ္
(၈) လည္ေပၚအိမ္ တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္။
ဤအိမ္အမ်ဳိးအစားမ်ားသည္လည္း အရပ္ေဒသကုိလုိက္၍ အေခၚအေ၀ၚအမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲၿပား ႏုိင္ပါတယ္။
၁။ တလုိင္းအိမ္
အေရွ႕ပုိင္းကအနိမ့္ ေနာက္ပုိင္းကအၿမင့္ႏွစ္ဆင့္တင္ထားၿပီး ေဆာက္လုပ္ထားေသာ
အိမ္မ်ားၿဖစ္ပါတယ္။ တလုိင္းအိမ္ ဟုေခၚသလုိ အိမ္ပုဆစ္တုပ္ ဟုလည္း
ေခၚႀကပါတယ္။
၂။ မဒရပ္အိမ္
သြပ္မုိး၊ ပ်ဥ္ေထာင္ကာ ေအာက္ဆင့္မပါေသာ ေၿခတံရွည္အိမ္မ်ဳိး ၿဖစ္ပါတယ္။
၃။ အိမ္ေတာ္ပုံအိမ္
အိမ္ေရွ႕မ်က္ႏွာစာတြင္ ဆင္၀င္ပါေသာအိမ္မ်ဳိးကုိ အိမ္ေတာ္ပုံအိမ္ ဟုေခၚၿပီး
ေရွးၿမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္က အိမ္ေတာ္မ်ား၏ ပုံကုိ ယူ၍ ေဆာက္ေသာေႀကာင့္
အိမ္ေတာ္ပုံဟုေခၚေႀကာင္းလည္း သိရပါတယ္။
၄။ တစ္ဖက္ရပ္အိမ္
တစ္ဖက္ရပ္ ေခါင္တပ္ေသာအိမ္ကုိ တစ္ဖက္ရပ္အိမ္ဟု ေခၚပါတယ္။ တစ္ဖက္ရပ္ေခါင္မွာ အမုိးတစ္ဖက္ေရဆင္း အမုိးမ်ဳိးကုိ ဆုိလုိပါတယ္။
၅။ ငွက္ႀကီးေတာင္အိမ္
၀ဲယာႏွစ္ေဆာင္ ၿဖာထြက္ေသာ အိမ္မ်ဳိးၿဖစ္ပါတယ္။
၆။ စံပယ္ထပ္အိမ္
စံပယ္ထပ္အမုိးပါေသာ အိမ္မ်ဳိးကုိ စံပယ္ထပ္အိမ္ဟု ေခၚပါတယ္။
စံပယ္ထပ္အမုိးဆုိသည္မွာ မူလအိမ္ေခါင္မုိးေပၚတြင္ ဒုိင္းဆင့္ကာ အမုိးငယ္
မုိးထားေသာ ေခါင္မုိးၿဖစ္ါပတယ္။
၇။ အုန္းေလးဘက္အိမ္
အမုိးေလးဘက္ခ်ေခါင္ (သုိ႔) အေဆာက္အအုံ၏ မ်က္ႏွာေလးဘက္တြင္ အုန္းလက္ခ်ထားေသာ
ေခါင္မုိးပါေသာအိမ္မ်ဳိးကုိ အုန္းေလးဘက္ အိမ္ဟု ေခၚပါတယ္။ အမုိးထိပ္
အလယ္ေခါင္မွ စု၍ ေလးဘက္ၿဖာဆင္းေသာေႀကာင့္ စုထုိးေခါင္ အိမ္ဟုလည္း
ေခၚႀကပါေသးတယ္။
၈။ လည္ေပၚအိမ္
လည္ေပၚေခါင္ပါေသာ အိမ္ကုိ
လည္ေပၚအိမ္ဟု ေခၚပါတယ္။ လည္ေပၚေခါင္ ဆုိသည္မွာ အမုိး၏ အလယ္တြင္
လည္ပင္းသဖြယ္ၿမင့္ၿပီး အမုိးတစ္ထပ္ၿပန္တင္ထားတဲ့ ေခါင္မ်ဳိးကုိ
ေခၚၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၊ တန္ေဆာင္း ၊ ဇရပ္မ်ားတြင္
ၿမင္ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။
Ref:
ၿမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အႏုပညာဆုိင္ရာ ဗိသုကာက်မ္း - ဦးစု
ၿမန္မာ့ရုိးရာအိမ္ -ေမာင္ယဥ္လႈိင္း (ပ်ဥ္းမနား)
ၿမန္မာအဘိဓာန္ - ၿမန္မာစာအဖြဲ႔
No comments:
Post a Comment