Tuesday, December 15, 2015

၀ါဆိုလ





ဝါဆိုသည္ ျမန္မာျပကၡဒိန္၏ စတုတၳလ။ ယခင္အမည္ ႏြယ္တာျဖစ္သည္။ ဝါဆိုတြင္ ၃၀ ရက္ရွိသည္ (ရက္စုံ)။ ဝါထပ္ေသာႏွစ္တြင္ ပထမဝါဆို ႏွင့္ ဒုတိယဝါဆို ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။

မယ္တာလေခၚ(ဝါဆို) အမည္ရွိသည့္စတုတၴလသည္ ဂြၽန္-ဂ်ဴလိုင္တြင္ က်ေရာက္သည္။ 'မယ္' သည္ “ေျမ” ကို ရည္ၫႊန္းျပီး 'တာ' က “ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ေျမကို လိုသေလာက္ တိုင္းတာသည္”ဟု အဓိပၸာယ္ရေသာေၾကာင့္ ယခုလသည္ ေကာက္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးမည့္ ေျမကို အကြက္ငယ္မ်ားအျဖစ္ တိုင္းကာေျမကြက္မ်ားအား ကဇင္းတင္သည့္လုျဖစ္ေၾကာင္း ေပၚလြင္ပါသည္။
ထိုေျမကြက္အတြင္း ေကာက္စိုက္ရသည္။ အခုအခါ ဝါဆိုဟု ေျပာင္းလဲေခၚရျခင္းမွာ ယခုလကမွ အစျပဳၿပီး ရဟန္းသံဃာတို႔အေနျဖင့္ မိမိ သီတင္းသံုးၿမဲ ေက်ာင္းသခၤမ္းကို ခြဲခြာ၍ အျခားအရပ္တပါးသို႔ မသြားရဟု စတင္ ကန္႔သတ္သည့္ကာလ ျဖစ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယခုလ၏ အထိမ္းအမွတ္ ပန္းမွာ ျမတ္ေလးပန္း (Pomea coccinea) ျဖစ္သည္။
ေခၚေ၀ၚပံု

၀ါဆိုလကို ေရွးအခါ ကာလက ေႏြတာလ ဟုေရးသားၾကေၾကာင္း မွတ္သားရ၏။ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔သည္ ေႏြရာသီ၏ အဆံုးအဖ်ားကာလ ေရာက္သည့္အခ်ိန္ျဖစ္၍ ေႏြတာလဟု ေခၚေ၀ၚေၾကာင္း မွတ္သားရ၏။ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲလက္ထက္ မိဖုရားေစာ၏ အလွဴမွတ္တမ္းေက်ာက္စာတြင္ `ဘုရားျမတ္မြန္၊ နိဗၺာန္လြန္ၿပီး၊ သာသနာ ၁၉၄၂၊ သကၠရာဇ္ ၇၆၀ ေႏြတာလဆန္း´ဟု ေရးသားေဖၚျပထားရာ ေႏြတာလ အသံုးအႏႈန္းသည္ ပုဂံေခတ္သံုးပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ၀ါဆိုလဟု ေခၚဆိုသည္မွာ ပရိယတၱိသာသနာေတာ္ ထြန္းကားေရးကို ေရွ႕႐ႈၿပီး ရဟန္းသံဃာေတာ္တို႔ ၀ါဆို၀ါကပ္ျပဳေတာ္မူသည္ကို အေၾကာင္းျပဳကာ ေခၚေ၀ၚၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ပြဲေတာ္မ်ား

ဝါဆိုလတြင္ ဝါဆိုသကၤန္းကပ္ပြဲႏွင့္ ပဥၥင္းခံပြဲမ်ားရွိသည္။
အခါေတာ္ေန႔

ပဋိသေႏၶယူေသာေန႔
တရားဦး(ဓမၼစၾကာ)ေဟာေသာေန႔

No comments: