တန္ခူးလ

တန္ခူးလ သည္ ျမန္မာ.ဆယ္.ႏွစ္လ ရာသီ၏ ပထမဆံုးလ ျဖစ္သည္။

ႏွစ္သစ္ကို တန္ခူ (တန္ခူးလ) လမွ စတင္ပါသည္။ ေျခာက္ေသြ႕ေဒသမ်ားတြင္ ထန္းပင္မ်ား မ်ားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးၾကသည့္ ျမန္မာတို႔အတြက္ တန္ခူလ ဆုိသည့္ေ၀ါဟာရမွာ “ထန္းသီးခူးသည့္ လ”ဟု အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ျပီး သကၠတဘာသာ “တာလ”မွ ဆင္းသက္ေသာအမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဆိုပါ ထန္းပင္သည္ အိႏိၵယမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ခရစ္ႏွစ္ အေစာပိုင္းေလာက္ကပင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္အပင္ ျဖစ္သည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း၏ ရာသီဥတုႏွင့္ကိုက္ညီျပီး၊ ခန္းေျခာက္ေဒသမွာပင္ ေကာင္းမြန္စြာေပါက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္း ရွိသည္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ ေရကန္၊လယ္ကြင္း ဝန္းက်င္တို႔တြင္ ထန္းပင္မ်ားအား အတန္းလိုက္စီၿပီး စိုက္ထားေလ့ ရွိသည္။ ထန္းမွထြက္ရွိသည့္ ထန္းလ်က္ျဖင့္ မုန္႔အခ်ိဳပြဲမ်ားကို ျပဳလုပ္ၾကသကဲ့သို႔ ယမကာ အေဖ်ာ္ကို ထန္းရည္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ရသည္။ ေရွးျမန္မာတို႔သည္ ေျမ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳၿပီးသည့္အခါတြင္လည္းေကာင္း၊သားသမီးမ်ား အိမ္ေထာင္ခ်သည့္အခါ အခမ္းအနားတြင္လည္းေကာင္း အမ်ားသိေစရန္ ဖိတ္ၾကားၿပီး အမဲ၊ ၾကက္၊ ဝက္နဲ႔ ေသရည္ပါတဲ့ စားေသာက္ပြဲႀကီး ေပးေလ့ရွိေၾကာင္း ပုဂံေခတ္ဆိုင္ရာ ေက်ာက္စာအေထာက္အထားမ်ားအရ သိရွိရသည္။ ထိုသို႔ေသာအခမ္းအနားမ်ားတြင္ ေသရည္ႏွင့္အတူ ထန္းရည္မွခ်က္လုပ္သည့္ ယမကာ အေဖ်ာ္ကိုလည္း ေသာက္ၾကေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ား ေတြ႕ရပါသည္။

ထို႔အျပင္ထန္း႐ြက္ကိုလည္း အိမ္အမိုး၊ရဟန္းေဆာင္ ယပ္ေတာင္စသည္ျဖင့္ အသံုးခ်ၾကေသးသည္။ ေပ႐ြက္ကဲ့သို႔ပင္ ထန္း႐ြက္ေပၚ၌လည္း စာေရးႏိုင္သည္။ ထန္းပင္စည္မွ ျဖစ္ေသာ ထန္းလံုးျဖင့္ အိမ္၊အေဆာက္အဦး၊ကာကြယ္ေရး အတြက္ ခံတပ္ စသည္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္အသံုးခ်ၾကပါေသးသည္။ ဆည္ဖို႔ရာ၌လည္း ထန္းလံုးမ်ားကို ဆည္ပိတ္ရာတြင္ သံုးျပန္သည္။ တန္ခူးလသည္ ခရစ္ျပကၡဒိန္အရ မတ္လႏွင့္ဧၿပီလမ်ားအတြင္း က်ေရာက္ပါသည္။ ကံ့ေကာ္ပန္း (Mesua ferrea)သည္ တန္ခူးလ၏ အထိမ္းအမွတ္ပန္း ျဖစ္သည္။

က်င္းပေသာပြဲေတာ္

သႀကၤန္ပြဲေတာ္


ျမန္မာ သႀကၤန္အား ပန္းခ်ီျဖင့္ သရုပ္ေဖာ္စဥ္

သႀကၤန္ဟူေသာ စကားသည္သကၤႏၱဟူေသာ ပါဠိ မွဆင္းသက္၍ ရြတ္ဆိုေသာအခါ သကၠတ၌ရွိေသာ ရရစ္သံျဖင့္ ရြတ္ဆိုရေသာ စကားျဖစ္သည္ ။ အဓိပၸါယ္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္းျဖစ္၏ ။ ဤကမာၻေျမႀကီးသည္ ေနကိုဗဟိုျပဳ၍ မိႆ ရာသီမွစ၍ ၿပိႆ ၊ ေမထုန္ ၊ ကရကဋ္ ၊ သိဟ္ ၊ ကန္ ၊ တူ ၊ ၿဗိစာၦ၊ ဓႏု ၊ မကာရ ၊ ကုမ္ ၊မိန္ ဟူေသာ ရာသီခြင္တို႔သို႔ အစဥ္လိုက္ ကူးေျပာင္း လွည့္လည္ၿပီးေနာက္ သူရိယသိဒၶႏၱက်မ္း အလို ၃၆၅ ရက္ ၊ ၆ နာရီ ၊ ၁၂မိနစ္ ၊ ၃၇စကၠန္႔ ျပည့္ေသာအခါ ၊ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မိႆရာသီအစ သုညအသၤာသို႔ဝင္၏ ။ သို႔ရာတြင္ ႏွစ္မကူးေသးေခ် ။ ေဗဒင္တြက္ရိုးက်မ္း မ်ား၌ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္ ႏွင့္ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ခြဲျခားျပသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ မိႆရာသီသို႔ ထိုၿဂိဳဟ္ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ေရာက္ေသာ အခိ်န္ကာလသည္လည္း ကြဲျပားသည္ ။ မိႆရာသီသို႔ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္ ၀င္ေရာက္ရွိၿပီး၍ ၂ရက္ ၊ ၄နာရီ ၊ ၄မိနစ္ ၊ စကၠန္႔ ၄၀ ၾကာမွ တနဂၤေႏြ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ေရာက္ရွိ၏ ။ ထိုကဲ့သို႔ ကြာျခားေသာ ႏွစ္ရက္ေက်ာ္ ကာလသို႔ ဝင္ေသာအခါက်မွသာ အတာတက္၍ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီဟု အသိအမွတ္ ျပဳၾက၏ ။ ဤသႀကၤန္ပြဲေတာ္တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရပက္ကစားၾကသည္ ။ သႀကၤန္ေရပက္ ဖ်န္းျခင္းသည္ ေလးနက္မြန္ျမတ္ေသာ အဓိပၸါယ္ရွိသည္ ။ ေရသည္ ေမတၱာဓာတ္ကို တင္စားသည္ ။ ေရကစား ၾကသည္မွာ ေရလိုေအး၍ ပန္းလိုလန္းပါေစ ဟူေသာေမတၱာဓာတ္ျဖင့္ ကစားျခင္းျဖစ္သည္။

ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ မ်ားစြာေသာ ေရပန္းမ်ားျဖင့္ ေခတ္သစ္ ျမန္မာ သႀကၤန္ရႊင္ျမဳးၾကစဥ္

သႀကၤန္ပြဲ သည္ျမန္မာ့တို႔၏ ရိုးရာျပကၡဒိန္ အစဆံုးလျဖစ္ေသာ တန္ခူးလတြင္ က်င္းပသည္ ။ တန္ခူးလသည္ အဂၤလိပ္ျပကၡဒိန္မွ ဧၿပီ (April) လႏွင့္တိုက္ဆိုင္သည္ ။ သႀကၤန္ပြဲကို ျမန္မာ့ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ႔ခ်င္းဆက္စပ္ေနေသာ ေလာ (Laos) ႏိုင္ငံ ၊ ကေမၺာဒီးယား (Cambodia) ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ထိုင္း (Thailand) ႏိုင္ငံတို႔တြင္ အလားတူပင္ ဧၿပီလ၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို ဆင္ႏႊဲၾကသည္ ။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ယင္းပြဲေတာ္တို႔ထက္ ႀကီးက်ယ္၍ ေရွး အင္း၀ေခတ္ ကပင္လွ်င္ အဂၤလိပ္ စေသာတိုင္းတစ္ပါးသားတို႔က ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။

သႀကၤန္သည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ စစ္စစ္မဟုတ္။ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈကို ေမြးစားထားျခင္း ျဖစ္သည္။ သႀကၤန္သည္ မဂၤလာ ၁၂ ပါးထဲမွ တစ္ပါး ျဖစ္ပါ၏။ ဤ မဂၤလာ ၁၂ ပါးသည္ပင္ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈ ျဖစ္ပါ၏။ ကုလားတို႔သည္ ကေလးတစ္ဦးေမြးပါက ေနျပ မဂၤလာ၊ လျပ မဂၤလာ၊ ကြမ္းခံြ႔ မဂၤလာ၊ ထမင္းခံြ႔ မဂၤလာ၊ ပုခက္တင္ မဂၤလာ၊ နားထြင္း မဂၤလာ၊ နာမည္ေပး မဂၤလာ စသျဖင့္ ျပဳပါ၏။ မဂၤလာ ၁၂ ပါးအေၾကာင္း သိလိုလွ်င္ မာမာေအး၏ မဂၤလာ ၁၂ ပါးသီခ်င္း ကို နားဆင္ၾကည့္ပါ။

“ရ၀ိႏၵဳ ဒႆန- ေနလျပတဲ့ မဂၤလာ အညီ၊ က႑၀စၦ နားကို သ ျခင္း ျပဳပါသည္ ----- ”

ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းသည္ပင္ သႀကၤန္

သႀကၤန္ဟူသည္မွာ ပါဠိဘာသာ “သကၤႏၲ” သကၠဋဘာသာ “သႀကၤန္” ဟူေသာ ျမန္မာေ၀ါဟာရသည့္ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းအနက္ကို ေဆာင္ေပသည္။

အဘယ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းအနက္ကို ေဆာင္သနည္းဟူမူ အခ်င္း ယူဇနာ (၅၀) လံုး၀န္း ယူဇနာ (၁၅၀) ရွိ၍ အတြင္းကားေရႊ၊ အပကားဖလ္အတိၿပီးေသာ ဘာဏုရာဇာမည္ေသာ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္းသည္ န၀င္းတလံုးမွန၀င္း တလံုး၊ နကၡတ္တလံုးမွ နကၡတ္တလံုး၊ တရာသီမွ တရာသီသို႔ အစဥ္လိုက္ ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းကိုပင္ သကၤႏၲ- သို႔မဟုတ္ သႀကၤႏၲ-ဟု ေခၚျခင္းျဖစ္ရာ၊ တႏွစ္အဖို႔တြင္၊ န၀င္းအားျဖင့္ (၁၀၈) န၀င္းျဖစ္၍ သႀကၤန္ (၁၀၈) ႀကိမ္၊ နကၡတ္ (၂၇) လံုးျဖစ္၍ သႀကၤန္ (၂၇) ႀကိမ္၊ (၁၂) ရာသီျဖစ္၍ သႀကၤန္ (၁၂) ႀကိမ္ ရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။ ယင္းသို႔ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုသႀကၤန္တို႔မွာ သာမညေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းတည္းဟူ ေသာ စူဠသႀကၤန္တို႔သာ ျဖစ္ေပသည္။ မဟာသႀကၤန္ကား မဟုတ္ေပ၊ (၂) ရာသီနကၡတ္တို႔သို႔ ေရႊ႕ေျပာင္း ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း သႀကၤန္ကေလးမ်ားသည္ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မွာသာမဟုတ္ ၿဂိဳဟ္တိုင္းပင္ရွိ၏။ ယင္းသို႔ရွိေသာ္လည္း လူတိုင္းသည္ တနလၤာစေသာ ၿဂိဳဟ္တို႔ကို မထားမူ၍၊ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္ကိုသာ တိုင္းထားၿပီးလွ်င္ ႏွစ္၊လ၊ ရက္တို႔ကို သားၾကေသာေၾကာင့္ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္ ေရႊ႕ျခင္းျဖင့္သာ သႀကၤန္ကို အသိအမွတ္ျပဳၾကေပသည္။
နကၡတ္စက္၀န္း

ေႆ၀ဏီနကၡတ္မွစ၍ ေရ၀တီနကၡတ္မ်ားရွိေသာ (၂၇) လံုးေသာနကၡတ္တို႔သည္ အာကာသေကာင္းကင္တြင္ စက္၀န္းပံုျပဳ၍ အ၀ိုင္းလိုက္ လွည့္လည္လ်က္ရွိရာ၊ ယင္းစက္၀န္းပံုႀကီးသည္ ယူဇနာသံုးသန္းေက်ာ္ရွိသည္ဟု ဆိုေပသည္။ ယခုလူ႔ျပည္မွ ျမင္ရသည္မွာ နကၡတ္စက္၀န္းႀကီး၏ ဂ-ပံုတပံုမွ်သာျဖစ္၍ အေရွ႕မွအေနာက္သို႔ အတန္းလုိက္ ေရြ႕လ်ားေနသည္ဟု ထင္ရေပသည္။ ယင္းစက္၀န္းပံု နကၡတ္၀ိုင္းႀကီးမွ နကၡတ္တလံုး-တလံုးကို တပတ္္ဟု ေခၚဆိုသည့္ ပါဒ-သဒၵါသည္ အပိုင္းအပံုကို ေဟာသည္၊ နကၡတ္ (၂၇) လံုးျဖစ္၍ ပတ္္ေပါင္း (၁၀၈) ပတ္ရွိသည္။ ယင္း (၁၀၈) ပတ္ကိုပင္ (၁၂) ပိုင္းျပဳ၍ ပိုင္းျခားလိုက္ျပန္ေသာ္- တဘို႔ တဘို႔၌ (၉) ပတ္စီ အညီအမွ်ရေလသည္။ ယင္း (၉) ပတ္ကို ေဗဒင္ေခၚအားျဖင့္ န၀င္းဟုေခၚသည္။ (၉) ခုအေရအတြက္ဟု ဆိုလိုသည္။ ဤ (၉) လံုးတပံု၊ (၉) လံုး တစုကိုပင္ ပါဠိဘာသာအားျဖင့္ ရာသီဟုေခၚသည္။ အစုအပံုဆိုလိုသည္။ ယင္းသုိ႔အားျဖင့္ တရာသီလွ်င္ (၉) ပတ္ န၀င္း (၉) လံုးက်ျဖင့္ တဆယ့္ႏွစ္ရာသီအတြက္ (၁၀၈) န၀င္းပင္။ သို႔မဟုတ္ ပတ္ေပါင္း (၁၀၈) ပတ္ ျဖစ္ေလေတာ့သည္။
ေနႏွင့္နကၡတ္အသြားၿပိဳင္

တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္းသည္ စက္နာရီ (၂၄) မိနစ္ႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ျမန္မာ (၁) နာရီတြင္ ယူဇနာငါးေသာင္းႏႈန္း က်ျဖင့္သြားသည္ဟု သူရိေယာဂၢမဒီပနီက်မ္းႏွင့္ သာရတၳဒီပနီမည္ေသာ ၀ိနည္းဋီကာက်မ္းႀကီးတြင္ ပါရွိသည္။ ဇာတ္နိပါတ္မ်ားတြင္လည္း ေနမင္းအသြား လွ်င္ျမန္ပံု ေဟာၾကားေတာ္မူခ်က္ရွိေပသည္။ ယင္းေနမင္း၏ အသြားႏႈန္းထက္ပင္ နကၡတ္ရာသီစက္၀န္းႀကီးက ျမန္ေသးသည္ဆိုရကား.. နာရီ (၆၀) လွ်င္ (တရက္လွ်င္) တအသၤာ ေနမင္းက က်န္ရစ္ခဲ့၏။ ယူဇနာ (၅,၀၀၀) ေက်ာ္ ရာသီစက္၀န္းက ေရွ႕သို႔ ခရီးလြန္သြားသည္ဟုလို။ ထို႔ေၾကာင့္ န၀င္း တလံုးလွ်င္ (၃) ရက္၊ နာရီ (၂၀) သာ လုိက္ႏိုင္၍၊ န၀င္းေလးလံုးဟူေသာ နကၡတ္တလံုး (၁၃) ရက္၊ နာရီ (၂၀) ရွိလွ်င္-နကၡတ္ တလံုးကုိ ေျပာင္း၍ လုိက္ရျပန္သည္။ ရက္ (၃၀) ရွိလွ်င္ (၂) လံုးတပတ္၊ န၀င္း (၉) လံုးဟုေသာ တရာသီမွ ေျပာင္း၍ လိုက္ရျပန္သည္။ ဤသို႔လွ်င္ ေနမင္းကေႏွး၍ ရာသီစက္နကၡတ္က ျမန္ေလသျဖင့္ မိႆရာသီ၊ အႆ၀နီနကၡတ္ ပထမပတ္၌ (၃) ရက္ နာရီ (၂၀)၊ ဒုတိယ ၎ (၃) ရက္၊ နာရီ (၂၀) စသည္ျဖင့္ (၁၂) ရာသီ (၁၀၈) န၀င္းလွ်င္ အၾကမ္းစားအားျဖင့္ ရက္ေပါင္း (၃၆၀) ေက်ာ္ရွိေသာ .. မိန္ရာသီ၊ ေရ၀တီနကၡတ္ စတုတၳပတ္မွ ပထမလွည့္လည္ရင္း၊ မိႆရာသီ၊ အႆ၀နီ နကၡတ္ ပထမပတ္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာသည္ကို (၁၀၈) န၀င္း၊ နကၡတ္ (၂၇) လံုး၊ (၁၂) ရာသီျပည့္ျဖစ္၍ ေျပာင္းလာၾကေသာေၾကာင့္ ပတ္ျပျပည့္၊ နကၡတ္ျပည့္ ရာသီျပည့္ျဖစ္၍ “မဟာသႀကၤန္” ဟု ေခၚဆိုၾကေလသည္။
ႏွစ္တပတ္လည္- ရက္ေပါင္း

ဤသို႔ တဆယ့္ႏွစ္ရာသီစက္၀န္းတြင္ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္တည္ဟူေသာ ေနမင္းလွည့္လည္ခဲ့၍၊ ႏွစ္တပတ္လည္ေသာ ရက္ေပါင္းသည္ မကာရႏၲစေသာ ေဗဒင္က်မ္းမ်ားအလိုအားျဖင့္ (၃၆၅) ရက္၊ (၆) နာရီ၊ (၁၂) မိနစ္၊ (၃၆) စကၠန္႔၊ (ျမန္မာနာရီစစ္စစ္ျဖင့္ဖြဲေသာ .. (၃၆၅) ရက္၊ (၁၅) နာရီ၊ (၃၀) ဗီဇနာ၊ (၃၁) ခရာ၊ အႏုခရာ (၂၄) ျဖစ္သည္။) အဂၤလိပ္ နကၡတ္အရာႀကီးတို႔အလိုအားျဖင့္ (၃၆၅) ရက္၊ (၅) နာရီ၊ (၄၀) မိနစ္၊ (၄၆) စကၠန္႔ရွိ၏။ ထိုသို႔ရွိေသာေၾကာင့္ ႏွစ္တပတ္လည္ေသာအခါ ျမန္မာနာရီေပါင္းက အဂၤလိပ္နာရီေပါင္းထက္ တႏွစ္လွ်င္ (၂၃) မိနစ္ႏွင့္ စကၠန္႔ (၅၀) အၿမဲ ပိုလြန္လ်က္ ရွိေလသည္။ (၄) ႏွစ္လွ်င္ တႀကိမ္က် အဂၤလိပ္ရက္ ႏွစ္အျဖစ္ႏွင့္ တရက္တိုး၍ထားေသာ္လည္း ျမန္မာအခ်ိန္ကပင္ ပိုလြန္လ်က္ရွိေသး၏။ သို႔အတြက္ တႏွစ္၏ ရက္ခ်င္းအခ်ိန္ခ်င္း ျမန္မာန႔ဲ အဂၤလိပ္ကြားျခားလ်က္ ရွိသျဖင့္ မဟာသႀကၤန္က်ေသာရက္သည္ အဂၤလိပ္ရက္ တရက္အေပၚတြင္ အၿမဲမတည္ႏိုင္ေခ်။
ျမန္မာသႀကၤန္က်ရက္ႏွင့္ ဧၿပီ (၁၃)

ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၀၁ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ဧၿပီလ (၁၀) ရက္ေန႔၌ မဟာသႀကၤန္က်ေသာရက္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ခဲ့၏။ ထို႔ေနာက္ ၁၁၆၂ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ဧၿပီလ (၁၁) ရက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၂၀ ျပည့္ေလာက္တြင္ ဧၿပီလ (၁၂) ရက္၊ ၁၂၆၃ ခုႏွစ္ေလာက္ကစ၍ ဧၿပီလ (၁၃) ရက္ေန႔၌ မဟာသႀကၤန္က်ေသာ ရက္မ်ားႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ခဲ့ရာ၊ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၃၁၅ ခုႏွစ္ထိ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ဧၿပီလ (၁၃) ရက္ေန႔ မဟာသႀကၤန္က်ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမွာ (၅၀) ေက်ာ္ၾကာရွည္ ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာသႀကၤန္က်မည့္ရက္ကို ျမန္မာရက္အားျဖင့္ ႐ုတ္တရက္ မေျပာႏိုင္ေစကာမူ အဂၤလိပ္ရက္အားျဖင့္ (၁၃) ဂဏန္းကိုမူကား… လူတိုင္းပင္ ႏႈတ္တက္ရေနၾကေပေတာ့သည္။
(၁၃) မွ (၁၄) သို႔

သို႔ရာတြင္ ယခုႏွစ္ အဖို႔တြင္ကား ႏႈတ္တက္္ရေနၾကေသာ္ ဧၿပီလ (၁၃) ရက္တြင္ တရက္တိုး၍ (၁၄) ဂဏန္းျဖင့္ အသစ္ျပင္မွတ္ၾကရေပေတာ့မည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမန္မာသႀကၤန္က်မည့္ရက္ကို မဟာသႀကၤန္စာမ်ားက…

“ေဇယတု။ ။ အခ်င္းယူဇနာ (၅၀) ။ လံုး၀န္းယူဇနာ (၁၅၀) ။ အတြင္းက ေရႊကား။ အပကားဖလ္အတိၿပီးေသာ။ ေရာင္ျခည္တေထာင္ေဆာင္ေသာ္ ဘာႏုရာဇာမည္ေသာ္ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္းသည္ တေပါင္းျဖစ္ေသာ မိန္ရာသီ။ ေရ၀တီနကၡတ္ အ၀သာန္္န၀င္းလက္ထက္မွသည္ တန္ခူးျဖစ္ေသာ မိႆရာသီ။ အႆ၀ဏီနကၡတ္၊ အာဒိန၀င္း ထက္သို႔ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၁၆ ခု၊ ေႏွာင္းတန္ခူးလျပည့္ေက်ာ္ (၆) ရက္၊ (၄) ဟူးေန႔၊ ညဥ့္ (၃) ခ်က္တီးေက်ာ္၊ (၇) ရက္ ၾကာသေတးေန႔သို႔အ၀င္ (၂) နာရီ၊ တပတ္၊ (၉) ဗီဇနာ၊ (၃) ျပန္၊ (၂) ခရာ၊ ကုန္လတ္၊ ဓႏုစန္း၊ (၂) လာ ေဟာရက္၊ ေသာၾကာတရင္း၊ အဂၤါန၀င္း၊ ဗဗက႐ိုဏ္းႏွင့္ ယွဥ္၍ လက္စီးနကၡတ္ (၂၄) လံုး၊ ပတ္ျပည့္၊ (၁၁) ဃဋီလက္စီးလ်က္ ေဇဌနကၡတ္၊ (၂၃၇) အံသာ၊ (၃၆) လိတၱာ မြန္းတည့္ေသာအခ်ိန္၊ အဂၤလိပ္သကၠရာဇ္ ၁၉၅၅ ခု၊ ဧၿပီ (၁၄) ရက္၊ ၾကသပေတးေန႔၊ ညဥ့္စက္နာရီ (၃) နာရီ၊ (၅၀) မိနစ္၊ (၂၄) စကၠန္႔ စံခ်ိန္ေတာ္အားျဖင့္ (၃) နာရီ၊ (၅၃) မိနစ္၊ (၂) စကၠန္႔ အခ်ိန္တြင္ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္းသည္ ေရႊအဆင္းတူေသာ အ၀တ္တန္ဆာတို႔ကို ၀တ္ဆင္ လ်က္ သိေႏၶာျမင္းကို စီး၍ ေရခ်မ္းအုိးကို ပိုက္လ်က္ အေနာက္ကသည္ အေရွ႕ေျမာက္ေထာင့္သို႔ ေျပာင္း၀င္၏။” ဟူ၍ သႀကၤန္က်မည့္ရက္သည္ ျမန္မာ တန္ခူးလျပည့္ေက်ာ္ (၆) ရက္၊ အဂၤလိပ္ ဧၿပီလ (၁၄) ရက္ေန႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။

ဤတြင္ အႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္မွ် အဂၤလိပ္တို႔၏ အယူအဆျဖင့္သာမဟုတ္ ျမန္မာတု႔ိ၏ အယူအဆျဖင့္လည္း နိမိတ္ မေကာင္းေသာ ဂဏန္းအေရအတြက္ဟု မွတ္ယူထားၾကသည့္ ဧၿပီလ (၁၃) ရက္မွ လြတ္ၾကရေပတာ့မည္။ အခ်ိဳ႕အယူသီးတို႔က ျမန္မာႏွစ္သစ္မဂၤလာကို အဂၤလိပ္တို႔က ႏွိမ္ခ်သည့္အေနျဖင့္ တမင္စီစဥ္ထားသလိုလို ယူဆထားၾကေပသည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ပညာရွိဦးေက်ာ္ရန္ ၁၂၉၃ ခုႏွစ္ေလာက္က မဟာသႀကၤန္က်မည့္ရက္ကို တြက္ခ်က္ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီးလွ်င္ ၁၃၀၁ ခုႏွစ္ေလာက္ကစ၍ ဧၿပီလ (၁၄) ရက္ေန႔ႏွင့္ ဆံု၍ မဟာသႀကၤန္က်လိမ့္မည္ဟု တင္ႀကိဳေရးသားခဲ့ဖူးေသးသည္။

မဟာသႀကၤန္က်မည့္ရက္သိလိုက

ဤေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အဂၤလိပ္ရက္ႏွင့္ ျမန္မာသႀကၤန္က်မည့္ရက္မ်ား ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္သည္ ဆရာႀကီး ဦးေက်ာ္ရန္ ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ မဟာသႀကၤန္က်မည့္ရက္ကို အလြယ္တကူ တြက္ယူႏိုင္ေသာ အၾကမ္းနည္းမွာ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ သႀကၤန္တက္ေသာရက္ကစ၍ ေရတြက္လွ်င္၊ (၃၆၄) ရက္ေစ့ ေရာက္ေသာေန႔လည္ လာမည့္ႏွစ္၌ မဟာသႀကၤန္က်မည့္ရက္ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ေပသည္။ ေန႔အတြက္ကိုကား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က အတာေန႔ဟု ဆိုအပ္ေသာ သႀကၤန္တက္သည့္ေန႔တြင္ တခုႏႈတ္၍ သို႔မဟုတ္ တရက္သည္ ၁၃၁၆ ခုႏွစ္အတြက္ သႀကၤန္စာကုိ ျပန္ၾကည့္လွ်င္ ၁၃၁၅ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းတန္ခူး (၁၂) ရက္ေန႔သည္ ညဥ့္ (၂) ခ်က္တီးေက်ာ္ (၁၃) ရက္ေသာၾကာေန႔တြင္ မဟာသႀကၤန္တက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုသႀကၤန္တက္သည့္ ေသာၾကာေန႔တြင္ တရက္ေနာက္ဆုတ္၍ ေရတြက္က ၾကာသပေတးေန႔က်သျဖင့္ ယခုႏွစ္ မဟာသႀကၤန္က်သည့္ ေန႔သည္ ေႏွာင္းတန္ခူးလျပည့္ေက်ာ္ (၆) ရက္ေန႔ ညဥ့္ (၃) ခ်က္တီးေက်ာ္ (၇) ရက္ ၾကသပေတးေန႔အ၀င္တြင္ မဟာသႀကၤန္က်ေပေၾကာင္း အလြယ္တကူ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ေပသည္။ အတိအက်အားျဖင့္မူကား လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ မဟာသႀကၤန္က်ေသာ ေန႔ရက္ခ်ိန္မွ (၃၆၅) ရက္ (၆) နာရီ (၁၂) မိနစ္ (၃၆) စကၠန္႔ ေစ့ေရာက္လွ်င္ လာမည့္ႏွစ္၌ မဟာသႀကၤန္က်ၿမဲျဖစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေပသည္။
အတာစားျခင္းဟူသည္ကား

ဤတြင္ မဟာသႀကၤန္ႏွင့္ တြဲဖက္၍ အတာ- အတာစားျခင္းဟူေသာ အမည္ေ၀ါဟာရမ်ားလည္း သႀကၤန္စာမ်ားတြင္ ပါရွိၿမဲျဖစ္ေပရာ၊ ယင္းအတာကို ဤသို႔ သိရွိအပ္ေပသည္။ “အတာ” ဟူသည္ ေလာကီအလို ဒဏ္သင့္ျခင္းျဖစ္သည္။ အတာရက္မွာ သႀကၤန္အတက္ရက္ႏွင့္ သက္ဆုိင္၍ ထိုေန႔သားသမီးမ်ား အတာစားၾကရသည္။ ယခုႏွစ္အဖို႔ရာတြင္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၁၆ ခု၊ ေႏွာင္းတန္ခူးလျပည့္ေက်ာ္ (၉) ရက္ စေနေန႔တြင္ အတာတက္မည္ျဖစ္ရာ၊ အတာစားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သႀကၤန္စာမ်ားက ထုိသို႔ တက္ေသာအခါ စေနသား၊ စေနသမီးတို႔သည္ ေကာင္းမြန္ထူးျခား၊ ၀တ္စားသာရႊင္၊ တန္းဆာဆင္လ်က္၊ ဘုန္းအင္သက်၊ ျမတ္ဇနိႏွင့္၊ ဓမၼသဃၤာ၊ ဆရာမိဘ၊ ဘိုးကဘြားစံု၊ ပူေဇာ္တံုမွ ေမႊးထံုနံ႔သာ၊ ကိုယ္မွျပဳျပင္၊ ၀တ္ဆင္တန္ဆာ အံ့ရာျဖင့္ညီ၊ ေကာင္းခ်ီးစံုေစ့၊ ရႊင္ေပ်ာ္ေမြ႔လ်က္၊ ခ်ိဳျမက္ရသာ၊ ေရွ႕မွာခင္းက်င္း၊ ျဖည့္တင္းအတာ၊ ျဂဟဇာပြင့္ရာ၊ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္အရပ္ သို႔ မ်က္ႏွာမူ၍၊ အုန္းၫြန္႔ကို ပန္ဆင္ၿပီးလွ်င္ အတာစားကုန္ရာသည္။ အတာစားရေသာ အက်ိဳးကား … အတာကမၼံ၊ ကေရာႏၲႆ မဟာပုညံ မဟပၸလံ၊ မဟိဒိၶကံ မဟာေတဇံ၊ မဟာသုခံ လဘိႆတိ၊ ေ၀ရီေဇယံ၊ သုမဂၤ- ဟုလာေသာေၾကာင့္ ခပ္သိမ္းေသာ အႏၲရာယ္ကင္းေပ်ာက္၍ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ မဂၤလာအေပါင္းတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုကုန္ရာသည္။ ဟူ၍ ႏိႈးေဆာ္တိုက္တြန္းထားေပသည္။

ဤအတာစားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အက်ိဳးျပဳတရားမ်ားကို တရားစာအခ်ိဳ႕၌ ေကာသလမင္းႀကီးအား ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ထုတ္ေဖာ္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေလဟန္ ေရးသားထားေသာ္လည္း၊ ေကသလသံုယုတ္စေသာ ခိုင္ခံ့ေသာပါဠိေတာ္ႀကီးမ်ား၌ မပါမရွိဟု သိရေပသည္။ သို႔ရာတြင္ ႏွစ္ဦးအခါတြင္ ကုသိုလ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ မဂၤလာယူမႈျဖစ္၍၊ ျပဳသင့္ျပဳထိုက္ေသာ ကိစၥရပ္ဟုဆိုရေပမည္။ ယခုအခါ၌ ယင္းသို႔ေသာ စနစ္တက် အတာစားမႈမ်ား တိမ္ေကာပေပ်ာက္ သေလာက္ျဖစ္ေနေသာ္လည္း၊ ဒန္း၊ အုန္းၫြန္႔၊ သေျပစသည္တို႔ျဖင့္ စိုက္ထုိးအပ္ေသာ “အတာအုိး” မ်ားတည္ထားမႈကား တည္ၿမဲေနေပေသးသည္။ ယင္းအတာအိုးကိုကား သႀကၤန္ကို ေစာင့္သည့္အေနျဖင့္ သႀကၤန္မက်မီကပင္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရသည္။ သႀကၤန္က်သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ အတာအုိးမွ ေရကိုသြန္၍ သႀကၤန္ပန္းကို အိမ္ဦး၀င္းထရံစသည္တို႔၌ ထိုးစုိုက္က ဆုိေတာင္းဆုယူ ျပဳၾကေလသည္။
ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္း

ထိုျပင္ သႀကၤန္အခါတြင္ ျပဳသင့္ျပဳထိုက္ေသာ ကိစၥတရပ္ရွိေပေသးသည္။ ယင္းသည္မွာ ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္းသည္ မိမိတို႔ ကိုယ္အဂၤါတြင္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဦးေခါင္းဆံပင္ဖ်ား၌ ေနာက္ႏွစ္ကတင္ရွိ ပါလာခဲ့ေသာ ေခ်းေညႇာ္အညစ္အေၾကးမ်ားကို ကူးေျပာင္းလတံၱ႔ေသာ ႏွစ္တႏွစ္ဦးဘက္ဆီိသို႔ မပါေစရန္အတြက္ဟု အယူရွိၾကေပသည္။ နိမိတ္မဂၤလာယူျခင္းပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း စိတ္၏ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ကိုယ္၏ သန္႔ရွင္းမႈဟု အက်ိဳးျပဳရာေရာက္၍ ျပဳသင့္ျပဳထုိက္ေသာ ကိစၥပင္ျဖစ္သည္။
သႀကၤန္ (၃) မ်ိဳး

ဤဦေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ရာ၌လည္း အတာစားျခင္းကိစၥမွာကဲ့သို႔ စနစ္တက်ျဖစ္ေစရန္ သႀကၤန္စာမ်ားက ေဖာ္ျပၾကေပေသးသည္။ သႀကၤန္သည္ ဗသွ်ဳသႀကၤန္၊ အာရာမသႀကၤန္၊ သာမႏၲသႀကၤန္ဟူ၍ သံုးမ်ိဳးရွိရာ ဗသွ်ဳသႀကၤန္မွာ သႀကၤန္မ၀င္မီ ေဆးရ၍၊ အာရာမသႀကၤန္မွာ ၀င္ဆဲေဆးရၿပီးလွ်င္၊ သာမႏၲသႀကၤန္ကား သႀကၤန္၀င္၍ တနာရီလြန္မွ ေဆးေလွ်ာ္ရသည္ဟု သႀကၤန္၀င္တြက္႐ိုးက်မ္းမ်ားက ေဖာ္ျပၾကေပသည္။ ယခုႏွစ္ သႀကၤန္မွာ သႀကၤန္တြက္႐ိုးမ်ားအရ “သမႏၲ” သႀကၤန္က်သျဖင့္ သႀကၤန္စာမ်ား၌ “သႀကၤန္ (၃) ပါးတြင္ သမႏၲသႀကၤန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဂၤါသားသမီး၊ ၾကသပေတးသားသမီးတို႔ကို ခ်န္လွပ္၍ ႂကြင္းေသာ (၅) ရက္ သားသမီးတို႔သည္ သႀကၤန္က်ၿပီးေနာက္ တနာရီသို႔ ေရာက္လွ်င္ (၂၄) မိနစ္လြန္ေသာ္ မိိမိတို႔ ျဂဟပတိအရပ္သို႔ သြား၍ ျဂဟဇာပြင့္ရား အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္အရပ္သို႔ တနာရီသို႔ မ်က္ႏွာမူၿပီးလွ်င္ ရတနာသံုးပါး သိၾကားျဗဟၼာ စတုေလာကပါလ သာသနာေတာ္ေစာင့္ သမာေဒ၀နတ္ေကာင္း နတ္ျမတ္၊ မိဘဘိုးဘြား ဆရာသမားတို႔အား တိုင္ၾကားပသပူေဇာ္ၿပီးလွ်င္ သစ္ပင္ရင္း၌ ဦးေခါင္းေဆးကုန္ရာသည္။ အဂၤါသားသမီး၊ ၾကသပေတးသားသမီးတို႔မွာ အၾကတ္ေန႔ နံနက္ မိိမိတို႔ ျဂဟပတိအရပ္သို႔ သြား၍ ျဂဟဇာပြင့္ရာ ေတာင္ရပ္သို႔ မ်က္ႏွာမူ၍ ဦးေခါင္းေဆးကုန္ရာ သည္။ ဦးေခါင္းေဆးၿပီးလွ်င္ ေဆာင္ရာေသာပန္းကား တနဂၤေႏြ ကံ့ေကာ္၊ တနလၤာ ေနဇာ၊ ေသာၾကာ ဒန္း၊ စေန အုန္းၫြန္႔တို႔ကို ပန္ေဆာင္ကုန္ရာသည္။ ဦးေခါင္းေဆးရာေသာ အက်ိဳးကား (သကၤႏၲံ သတၱ႐ုဘယံ ၀ိနႆႏၲဳ) ဟူ၍ လာေသာေၾကာင့္ အျပစ္ခပ္သိမ္းကင္းေပ်ာက္၍ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားစြာ ေရာက္ကုန္ရာသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားေပသည္။ စေလဆရာႀကီးဦးပုည၏ မိႆရာသီ တန္ခူးလဘြဲ႔ေတးထပ္၌ “တည့္သံုးဘ၀ါးရိပ္ ဆာယာမွာ၊ တူမကြာ ေမာင္မယ္ႏႊဲလို႔၊ ျမတ္သည့္ပြဲ သႀကၤန္ေတာ္ တီးၿခိမ့္ၿခိမ့္ေၾကာ္။ ထီးကမၺဳရိပ္ေပ်ာ္ငယ္၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ေတာ္မူၿမဲထင့္ေလး။ ။ ဟု စပ္ဆုိထားျခင္းျဖင့္လည္း ေရွးပေဒသရာဇ္ေခတ္က နန္းတြင္းသူ နန္းတြင္းသားမ်ား တခမ္းတနားပင္ သႀကၤန္ေတာ္ ေခါင္းေဆးမဂၤလာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပံုကို ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေပသည္။
ေရဖ်န္းသဘင္ ကစားျခင္းအစဥ္

ဤမဟာ သႀကၤန္ကူးေျပာင္းျခင္းသည္ အာေပါဓာတ္ မိုးနကၡတ္ ေရရာသီ ငါးၾကင္း႐ုပ္ အမွတ္အသားရွိေသာ မိန္ရာသီိမွ ဆိတ္႐ုပ္သဏၭာန္၊ ဆိတ္တို႔၏ သေဘာပူေသာ မိႆရာသီတို႔ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္း ကူးေျပာင္း ၀င္လာျခင္းျဖစ္၍ ကူးေျပာင္းေသာ ရာသီအိမ္အားေလ်ာ္စြာ သႀကၤန္ေရတို႔ျဖင့္ ဆီးႀကိဳၾကျခင္းျဖင့္ ေရဖ်န္းသဘင္ ေပ်ာ္ရႊင္ကစားျခင္းတည္းဟူေသာ အတာသဘင္ သည္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရေပသည္။

သာသနာ၀င္က်မ္းမ်ားအရ ကပၸီလ၀တ္ျပည္ သာကီ၀င္မင္းမ်ိဳးတို႔ ေရဖ်န္းသဘင္ ကစားၾကျခင္းသည္ အတာသဘင္၏ သမိုင္းစဥ္ တြင္ ေရွးအက်ဆံုးေသာ မွတ္တမ္းတရပ္ျဖစ္ေပသည္။ ထိုသည့္ ေနာက္ မဟာရာဇ၀င္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိေသာ ပုဂံျပည္နရသီဟပေတ့၊ တ႐ုတ္ေျပးမင္းလက္ထက္ က်င္းပျခင္းသည္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္၍ ျမန္မာျပည္အတြက္ဆို လွ်င္ ေရွးအက်ဆံုးေတြ႔ရေသာ အတာသဘင္မွတ္တမ္း ျဖစ္ေပသည္။

မန္မာတို႔၏ ထီိးမူနန္းရာ အစဥ္လာယဥ္ေက်းမႈမ်ားသည္ သာကီ၀င္မင္းတို႔၏ ထံုးတမ္းစဥ္လာမွ သက္ဆင္းခဲ့သည္ သာမ်ား၍ ဤေရဖ်န္းသဘင္က်င္းပျခင္းလည္း ထိုသို႔ပင္ မွတ္ယူရမည္ျဖစ္ေပသည္။ တ႐ုတ္ေျပးမင္းလက္ထက္ ေရဖ်န္းသဘင္ ကစားပံုမွာ နန္းေတာ္ကသည္ ျမစ္ဆိပ္သိုု႔တိုင္ေအာင္ တေလွ်ာက္တည္း တဲေဆာက္ၿပီးေသာ္ လူမျမင္သာေအာင္ ကာရံၿပီးေသာ္ နန္းေတာ္က မိဖုရား ေမာင္းမတို႔ႏွင့္ တကြ တဲတန္းဥမင္ထဲကို ႂကြသြား၍ ေရဆိပ္မွာ ေရကစားျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဤတ႐ုတ္ေျပးမင္းလက္ထက္ က်င္းပခဲ့ေသာ ပုဂံေခတ္သႀကၤန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခုကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစတာလင္ဆုရ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း၊ မစၥတာ ေမာင္မႈိင္းအမည္ျဖင့္ စီရင္ေရးသားခဲ့ေသာ “ေမ်ာက္ဋီကာ” က်မ္းႀကီး၌ “ေၾသာ္ ျပန္လွန္ဆျပန္ေတာ့၊ သႀကၤန္က်ခ်ိန္ေပ့ါ၊ ယမန္သမယဆီက ပုဂံသမၼတ ရွင္ဘုရင္ သားႃမြာဘာပါတဲ့၊ ေဆာင္းမွေႏြအလည္ ဘုန္းေရာင္ေတာ္ျပေနၾက၊ ေမာင္မေရြ႕ညီ၊ မေဟသီသံုးေထာင္ေက်ာ္မွ်ရယ္ႏွင့္၊ သည္လေႏြရသီမွာျဖင့္၊ ေဆြကလ်ာမဒီေတြကို ခ်စ္စိတ္စမ္းလိုတဲ့ တအားရယ္ႏွင့္၊ ဧရာ၀တီျမစ္ဆိပ္ကမ္းတခိုသို႔ သြားပါလို႔၊ ေရႊနန္းစဥ္အလာ ေရဖ်န္းမဂၤလာ ကစားစဥ္က” ဟူ၍ ေလးခ်ိဳးႀကီးျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေပသည္။ စင္စစ္ ဤတေခတ္ ေရဖ်န္းသဘင္ ပြဲေတာ္ မဂၤလာသည္ မူလရည္ရြယ္ရင္းျဖစ္ေသာ္ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့ျခင္း သေဘာသို႔ မသက္ေရာက္ေတာ့ဘဲ ၀မ္းနည္းပူေဆြး ဖြယ္ရာျဖင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ရသည္မွာ ယဥ္ေက်းမႈ ပ်က္ျပားခၽြတ္ယြင္းခဲ့ျခင္း၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

အတာသဘင္ကို ယဥ္ေက်းဖြယ္ရာ ဆင္ႏႊဲၾကေစ

ယင္းေၾကာင့္လည္း ေနာက္မင္းအဆက္ဆက္တို႔ လက္ထက္၌ ျပည္သူတို႔အား အခါ (၃) ရက္အတြင္း ထံုးစံရွိသည့္ အတိုင္း နံနက္ ညေနအခ်ိန္တြင္သာ ေရၾကည္ေရေအး၊ အေမႊးအထံုရည္မ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းဖြယ္ရာ ပက္ဖ်န္းကစား ၾကရမည့္အေၾကာင္းကို ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ျပင္ ရပ္စုကြက္စုမ်ား၌ သႀကၤန္မက်မီကပင္ တင္ႀကိဳ၍ ေမာင္းေၾကးနင္းခပ္ကာ သတိေပးခဲ့ၾကေပသည္။

ဆီသည့္ ရြာစား “လက်္ာေရႊေတာင္” ဘြဲ႔ရ ဦးေအာင္ႀကီးဆို “သာစြေလ” အစခ်ီေသာ (၁၂) ရာသီဘြဲ႕လူတား မိႆရာသီ တန္ခူးလဘြဲ႔တြင္ “ေကာင္းကင္မိုးလ၊ စိတၱရႏွင့္၊ မိႆရာသီ၊ အညီခါေက်ာ္၊ ႏွစ္ဦးေပၚက၊ ကံ့ေကာ္ရင္ကတ္၊ ပင္တိုင္းၫြတ္မွ်၊ ပြင့္၀တ္ေ၀ေ၀၊ ေတာင္ေလသုတ္ျဖဴး၊ လတန္းခူးမူ၊ ျမဴးထူးေပ်ာ္ရႊင္၊ တာသဘင္၀ယ္၊ ဆင္ယင္တုပ၊ လွရရတည့္၊ ၿငိမ့္မွ်ေစာင္းျငင္း၊ အဲသီခ်င္းႏွင့္ ထံုသင္းနံ႔သာ၊ ေရသီဒါငယ္၊ စမၸာကရမက္၊ ပန္းေပါင္းဖက္၍၊ ေရႊခြက္အျပည့္၊ ေမႊးမ်ိဳးထည့္မွ၊ လည္လွည့္ဆူလွယ္၊ ကင့္စံပပယ္လ်က္၊ ၿပံဳးရယ္ရႊင္အား၊ စံေပ်ာ္ပါးသည္၊ ကစားထံုရည္ဖ်န္းတည့္ေလး။ ပြင့္လင္းစည္သည္၊ ေရႊျပည္ေရႊ၀နန္းတည့္ေလး။” ဟူ၍ စပ္ဆိုခဲ့ျခင္းျဖင့္ ေရွးခတ္ျမန္မာတို႔ အတာသဘင္ကို ယဥ္ေက်းသိုက္ၿမိဳက္စြာ ဆင္ႏႊဲခဲ့ပံုကို သိႏိုင္ေပသည္။