နယုန္လ

နယုန္လတြင္ ေနထြက္ခ်ိန္သည္ နံနက္ ၅ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ခန္႔ျဖစ္ၿပီး ၊ ေန၀င္ခ်ိန္မွာ ညေန ၆ နာရီ ၄၈ မိနစ္ ခန္႔ျဖစ္သည္။ တစ္လတာလံုး ပံုေသသတ္မွတ္၍ မရႏိုင္ေသာ္လည္း တစ္ႏိုင္ငံလံုးအားျဖင့္ ျခံဳငံုႀကည့္ပါက ေယဘုယ်အားျဖင့္ မွန္ကန္သည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ ယခုေခတ္အေခၚ နယုန္လကို ပုဂံေခတ္ကာလက နံယုန္၊ နံမ်ဳန္ ဟုေခၚဆိုေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ နယုန္လ၏ အဓိပၸါယ္မွာ “နံ”သည္ အခ်ိန္ကာလကို ကိုယ္စားျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။ “ယုန္” ဟူေသာစကားလံုး၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ျမန္မာဘာသာစကားႏွင့္ အႏြယ္တူဘာသာစကားမ်ားထဲတြင္ လိုက္လံ ရွာေဖြၾကည့္ပါက “မိုး” ကို၄င္း “စီးဆင္းျခင္း” ကို၄င္း ကိုယ္စားျပဳသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ နယုန္လ၏ အနက္အဓိပၸါယ္မွာ မိုးေရမ်ား စီးဆင္းေသာလ

(သို႔မဟုတ္)မိုးရြာေသာလ ဟု ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ နယုန္လကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေသာ အျခားတစ္မ်ိဳးမွာ ေ၀ါဟာရလိနတၳဒီပနီ က်မ္းတြင္ဖြင့္ဆိုေသာ အဓိပၸါယ္ျဖစ္သည္။ ထိုက်မ္းတြင္ နရယုဂ မွ နယုန္လျဖစ္လာသည္ဟုဆိုထားသည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာစာက်မ္းျပဳ ဆရာအမ်ားစုက နရယုဂ ဆိုသည့္ အဓိပၸါယ္မွာ “ေယာက်ၤား၊မိန္းမအစံု” ဟုဆိုလိုျခင္းေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ဟုဆိုၾကသည္။ အျခားတစ္ခ်က္မွာ နရယုဂ ဆိုသည္မွာ ပါဠိဘာသာစကား အစစ္မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

နယုန္လတြင္ပြင့္ေသာ စံပယ္ပန္းကို ေရွးယခင္က စပယ္ဟုေရးသားၾကသည္။ စံပယ္ပန္းမွာ ေရွးကနန္းတြင္းသူ တို႔အျမတ္တႏိုးပန္ဆင္ ေသာပန္းျဖစ္သည္။ ျဖဴဆြတ္လွပၿပီး ေမႊးပ်ံ ႔ေသာရနံ႔ ရွိျခင္းေၾကာင့္ စာဆိုတို႔ အေရးတယူ ေရးသားစပ္ဆိုေသာ ပန္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ယေန႔ေခတ္ ကာလတြင္လည္း စံပယ္ပန္းကို အျမတ္တႏိုးတန္ဖိုးထား ပန္ဆင္လွ်က္ပင္ ရွိၾကပါသည္။ စံပယ္ပန္းမွ အေမႊးနံ႔သာကို ထုတ္ယူ၍ လူ႔အသံုးအ ေဆာင္ ေရေမႊး၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ စသည္တို႔ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်ၾကပါသည္။ စံပယ္ပင္မွာ ခ်ံဳပင္အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါသည္။ စံပယ္ပန္းထက္ မုေလးပန္းက ပို၍ျမတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမတ္ေလးပန္းဟု ေခၚဆိုၾကသည္ဟု အဆိုရွိပါသည္။ ျမတ္ေလးပန္းတြင္ အျဖဴႏွင့္ အနီဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိၿပီး အျဖဴသည္ စံပယ္ပန္းႏွင့္ မ်ိဳးစိတ္ျခင္းတူညီပါသည္။ ျမတ္ေလးပန္းအနီကို ရုကၡေဗဒနည္းျဖင့္ စစ္ေဆးရာ၌ ၄င္းပန္းသည္ ကန္စြန္းႏွင့္အမ်ိဳးႏြယ္ခ်င္းတူညီ သည္ဟုဆိုပါသည္။

စံပယ္ပန္း

ျမတ္ေလးပန္း

ျမတ္ေလးပန္း

နယုန္လသည္မိုးက်ေသာကာလျဖစ္သည္။ နယုန္လသို႔ေရာက္လ်င္ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔သည္ ပ်ိဳးေထာင္၊ပ်ိဳးႀကဲအလုပ္ကို စတင္လုပ္ေဆာင္ၾကသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ေတာင္သူလုပ္ငန္းစတင္လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ သီးႏွံအထြက္ေကာင္းေရး ေအာင္ျမင္ေရးတို႔အတြက ပုန္းမႀကည္ပဲြေတာ္ကို က်င္းပၾကပါသည္။ ပုန္းမၾကည္ဟူေသာစကားမွာ အမ်ားထင္ေနသလို စုန္း၊ ကေ၀၊ နတ္မ်ားကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ေပ။ ပါဠိဘာသာစကား ပုဗၺၾကယ္ ကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ပုဗၺၾကယ္ကို ပသျခင္းေၾကာင့္ ပုန္းမၾကည္ပဲြဟု ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ပသပံုမွာ ေကာတ္ညွင္းေပါင္းႏွင့္ဘဲဥျပဳတ္ကို ပန္းကန္တြင္ထည့္ကာ လယ္ေျမတစ္၀ုိက္၌ ပသၿပီးလွ်င္ ေျမျပင္ကိုေရေလာင္းကာ ပသေသာ ပဲြျဖစ္သည္။

က်င္းပေသာပြဲေတာ္

စာျပန္ေတာ္ပြဲ
စာျပန္ေတာ္ပဲြ

နယုန္လ၏ အဓိကက်ေသာပဲြေတာ္မွာ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားက်င္းပေသာ စာျပန္ေတာ္ပဲြျဖစ္ပါသည္။ နယုန္လသည္ စာဆိုေတာ္လပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စာျပန္ေတာ္ပဲြ စာဆိုေတာ္ပဲြမ်ားကို က်င္းပေသာလပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားကို အင္း၀ျပည့္ရွင္ သာလြန္မင္းတရားႀကီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္က်င္းပခဲ့သည္ ဟု ျမန္မာရာဇ၀င္တြင္ ေရးသားခဲ့ၾကပါသည္။ စာျပန္ပဲြက်င္းပရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပရိယတၱိ သာသာနာ ထြန္းကားလာေစရန္ျဖစ္ပါသည္။ သီေပါမင္းတရားလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ပထမျပန္စာေမးပဲြကို စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ ဥပေဒထုတ္ျပန္၍ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ သီေပါမင္းပါေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမျပန္စာေမးပဲြ မ်ားသည္ ၉ ႏွစ္ခန္႔ အဆက္ျပတ္ခဲ့ရသည္။ ၁၂၅၇ ခုႏွစ္(ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၆) နယုန္လမွစတင္ကာ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ရာ ယေန႔တိုင္ျဖစ္ပါသည္။