Friday, March 4, 2016

ကမၻာေက်ာ္၀တၳဳထဲက ျမန္မာၿမိဳ႕ကေလး


စိတ္္၀င္စားစရာေတြနဲ႔ ျပည္႔နက္ေနေပမယ့္ လူေတြက မ်က္စိလွ်မ္းေနတဲ႔ၿမိဳ႕ကေလးတၿမိဳ႕ ရွိေနပါ တယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ကာလအခ်ိန္ေတြတုန္းက အဂၤလိပ္စစ္တပ္၊ ဂ်ပန္စစ္တပ္ေတြ ေျခခ်င္းယွက္လႈပ္ရွားခဲ့တာေၾကာင့္ အခုခ်ိန္ထိ ဒီၿမိဳ႕ေလးထဲမွာ ကိုလိုနီေခတ္လက္ရာ အၾကြင္းက်န္ အေဆာက္အဦေတြမ်ားစြာ က်န္ေနေသးတယ္။
ဒီကိုလိုနီအေဆာက္အဦေတြဟာ အဂၤလိပ္ေတြအမ်ားႀကီး ေနထိုင္က်က္စားခဲ့ၾကတဲ့ ေမၿမိဳ႕၊ ကေလာၿမိဳ႕တို႔က အေဆာက္ အဦပံုစံေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမၿမိဳ႕၊ ကေလာတို႔က အေဆာက္အဦေတြထက္ သာလြန္ၿပီး စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ႔ စာေရးဆရာႀကီး ေဂ်ာ့ခ်္အို၀ဲလ္ရဲ႕ကမာၻေက်ာ္ ၀တၳဳတအုပ္ျဖစ္တဲ႔ ျမန္မာျပည္ေန႔ရက္မ်ား (Burmese Days) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲက ဇာတ္၀င္ခန္းေနအိမ္ေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။

ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ေဂ်ာ့အုိ၀ဲလ္နဲ႔ ျမန္မာျပည္ေန႔ရက္မ်ားရဲ႕ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြ ရိပ္စားမိေလာက္ပါၿပီ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ကသာၿမိဳ႕ေလးပါ။
စာေရးဆရာႀကီးေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ဟာ ၂၀ရာစုအတြင္းမွာ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ စာေရးဆရာတေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၿဗိတိ သွ် ပုလိပ္အရာရွိအျဖစ္ ကသာၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္ေနစဥ္အတြင္းမွာပဲ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို စက္ဆုပ္ၿပီး ကုိလိုနီစနစ္ကို ေ၀ဖန္ သ ေရာ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ေန႔ရက္မ်ား စာအုပ္ကုိ ေရးခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀တၳဳထဲက ၿမိဳ႕ကေလးနာမည္ကိုေတာ့ ေက်ာက္တံ တားၿမိဳ႕ေလးအျဖစ္နဲ႔  အမည္လႊဲေျပာင္း ေရးသားတင္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာပရိသတ္က ဒီ၀တၳဳထဲက ဇာတ္၀င္ခန္းေနရာေတြကုိ စိတ္၀င္စားမႈ နည္းတယ္။ ကသာၿမိဳ႕ကို လာတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား ဧည့္သည္အမ်ားစုကေတာ႔ ဒီ၀တၳဳထဲမွာပါတဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းေတြထဲက အိမ္ေတြ၊ အေဆာက္အဦေတြ၊ လမ္းေတြကုိ ေျမျပင္ မွာ လက္ေတြ႔ၾကည့္ဖို႔ စိတ္၀င္တစားလာၾကသူေတြပါ။
ကသာၿမိဳ႕ဟာ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးထဲက ခရိုင္ၿမိဳ႕ေလးတၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ႕အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာ တည္ရွိ ပါတယ္။ ကသာၿမိဳ႕ကို ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းနဲ႔ ေရေၾကာင္းလမ္းေတြနဲ႔ အေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ကားလမ္းနဲ႔ ေရ ေၾကာင္းလမ္းေတြကေတာ့ ကသာၿမိဳ႕ကို တိုက္ရိုက္ေရာက္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ရထားနဲ႔သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မႏၱေလး-ျမစ္ ႀကီးနား ရထားလမ္းပုိင္းမွာ နဘားဘူတာကေနမွ တဆင့္ ကသာကို လမ္းခဲြၿပီး ထပ္သြားၾကရမွာပါ။ ကသာၿမိဳ႕ဟာ ရထား လမ္းဆံုးၿမိဳ႕ေလးျဖစ္လို႔ ကသာကို ေတာက္ေလွ်ာက္ရထားလမ္း မရွိပါဘူး။
ကသာၿမိဳ႕တြင္းမွာ ေလ့လာစရာ၊ လည္ပတ္စရာေနရာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ၀တၳဳဇာတ္အိမ္ထဲက အေဆာက္အဦေတြကို ေလ့လာဖို႔၊ သေဘၤာသခ်ႋဳင္းလို႔ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ကသာဆိပ္ကမ္းကို ေလ့လာဖို႔နဲ႔ ကသာၿမိဳ႕ေစ်းထဲ သြားၿပီး စားစရာေတြ ပတ္စားဖို႔ ဆိုၿပီး အစီအစဥ္ ၃ခု ခြဲလိုက္ပါမယ္။
ပထမအစီအစဥ္ျဖစ္တဲ့ ကသာၿမိဳ႕က ေရွးက်တဲ့ အေဆာက္အဦႀကီးေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ကသာၿမိဳ႕မွာ အေကာင္းပကတိအတိုင္း က်န္ေနေသးတဲ့ ေရွးအေဆာက္အဦေတြ တဒါဇင္နီးပါးမက က်န္ေနပါေသးတယ္။ ဒီထဲမွာမွ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အထူးစိတ္၀င္စားၿပီး နာမည္ေက်ာ္ၾကားတဲ့အေဆာက္အဦတခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
(၁) အိမ္နီႀကီး
ကသာၿမိဳ႕မွာ အိမ္နီႀကီးလို႕နာမည္ႀကီးတဲ့အိမ္ႀကီးကေတာ့ ၁၈၉၀ခုႏွစ္က ေဆာက္တဲ့ အဂၤလိပ္ေခတ္က အေရးပိုင္ေနတဲ့ အိမ္ႀကီးပါ။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေအာက္မွာ ရွိေနပါတယ္။ ထိန္းသိမ္းထားတာကေတာ့ ကသာၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖေတြ စုေပါင္းၿပီး ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ katha Heritage trust ဆိုတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီအေဆာက္ အဦကို ျပတိုက္တခုလိုမ်ိဳးအထိ ျပႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။ ဒီအိမ္ကို  ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ ေနခဲ့တဲ့အိမ္ဆိုၿပီး ကမၻာ့မီဒီယာ စာမ်က္ ႏွာေတြေပၚမွာ၂၀၁၃ခုႏွစ္အထိ မွားယြင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၄ခုႏွစ္အတြင္းမွသာ ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္အိမ္မဟုတ္ေၾကာင္း ျပန္ လည္ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။
ဒီအိမ္ႀကီးထဲကို၀င္ဖို႕ဆိုရင္ Katha Heritage Trust က တေယာက္ေယာက္ရဲ႕အကူအညီ လိုပါလိမ့္မယ္။ အၿမဲေနတဲ့ ၀န္ ထမ္းမရွိလို႔ ၿခံ၀င္းကို ေသာ့ခတ္ထားတယ္။ ေသာ့ဖြင့္ၿပီးရင္ေတာ့ အိမ္ရဲ႕အေပၚထပ္၊ ေအာက္ထပ္ ႏွစ္ထပ္လံုးကို အားရပါး ရ ေလ့လာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အိမ္ႀကီးရဲ႕ေအာက္ထပ္မွာေတာ့ ေရွးေခတ္ ကသာၿမိဳ႕ရဲ႕သမိုင္းဓာတ္ပံုေတြ၊ ပစၥည္းပစၥယေတြကို ျပသထားတယ္။ အိမ္ရဲ႕ အေပၚထပ္ကိုသြားခ်င္ရင္ေတာ့ အရမ္းကို သက္ေတာင့္သက္သာျဖစ္လြန္းၿပီး ခမ္းနားလွတဲ့ ကြ်န္းေလွကားႀကီးကို နင္း တက္သြားရမွာပါ။ အေပၚထပ္မွာရွိတဲ့ အခန္းတခန္းကေတာ့ သရဲေျခာက္တယ္လို႔ ကသာၿမိဳ႕ခံတခ်ိဳ႕က ဆိုၾကတယ္။
(၂) ေဂ်ာ့အို၀ဲလ္ ေနခဲ့တဲ့အိမ္
အိမ္ပံုစံက ေရွးေဟာင္းသစ္သားအိမ္ႀကီးပါ။ အိမ္ေအာက္ထပ္မွာ လက္ရွိ ကသာၿမိဳ႕နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔မွဴးရဲ႕မိသားစုေနထိုင္ပါ တယ္။ အိမ္အေပၚထပ္ကိုေတာ့ ေလ့လာခ်င္သူေတြ ေလ့လာလို႔ရေအာင္ ဒီအတိုင္းပဲ အလြတ္ထားပါတယ္။ ဒီအိမ္ႀကီး ဆိုရင္လည္း ၁၈၉၀ေက်ာ္ ကာလေတြက ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္လို႔ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ႏွစ္တရာေက်ာ္ေနပါၿပီ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Katha Heritage Trust အေနနဲ႔ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။
(၃) ရွင္ေပါလု အဂၤလီကန္ခရစ္ယာန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း
မူရင္းလက္ရာ ဘုရားေက်ာင္းကေတာ့ သစ္သားနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ အုတ္နဲ႔ ျပန္ေဆာက္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဘုရားေက်ာင္းထဲမွာ မူရင္းလက္ရာမပ်က္ က်န္တဲ့ အရာေတြကေတာ့ ေခါင္းေလာင္းထိုးတဲ့ စင္နဲ႔ ေခါင္းေလာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဘုရားေက်ာင္းဟာလည္း Burmese days ၀တၱဳထဲမွာပါလို႔ ကသာ ၿမိဳ႕ကိုလာတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ စိတ္၀င္တစားလာၾကည့္ၾကတယ္။
(၄) စစ္သခ်ႋဳင္း
ကသာၿမိဳ႕ ရပ္ကြက္(၉)မွာ တည္ရွိတဲ့ စစ္သခ်ႋဳင္းပါ။ မူလက ရဲစခန္းနဲ႔ ၿမိဳ႕မေစ်းႀကီးအၾကားမွာရွိရာက ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွာ ေနရာေျပာင္းထားတာပါ။ ၁၈၉၀ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္က ေသဆံုးခဲ့တဲ့ ကသာၿမိဳ႕ရဲ႕လက္ေထာက္အေရးပိုင္မင္း၊ ရဲအရာရွိနဲ႔ ဘုရင့္ေတာ္၀င္ ေ၀လေျခလ်င္ ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းက တာ၀န္ရွိသူတဦး စုစုေပါင္း ၃ဦးရဲ႕ အုတ္ဂူေတြရွိပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ စိတ္၀င္တစားၾကည့္ၾကတဲ့ေနရာေတြကေတာ့ အဂၤလိပ္ေတြ ကစားခဲ့တဲ့ တင္းနစ္ကြင္း၊ အနားယူတဲ့ ၿဗိတိသ်ွကလပ္၊ သစ္ေတာရံုး အစရွိတဲ့ေနရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးအေဆာက္အဦ အမ်ားစုဟာ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ လူေနထိုင္တဲ့ အေဆာက္အဦေတြျဖစ္ေပမယ့္ လာေရာက္ေလ့လာၿပီး ဓာတ္ပံုရိုက္ခ်င္သူေတြရွိရင္ အိမ္ရွင္ေတြ က လိုလိုလားလားလက္ခံၾကတယ္။ ဒါဟာ ကသာၿမိဳ႕ရဲ႕ထူးျခားခ်က္ေလး တခ်က္ပါပဲ။
(၅) သေဘၤာသခ်ၤဴိင္း
ကသာၿမိဳ႕က ကိုလိုနီေခတ္အေဆာက္အဦေတြအေၾကာင္း ေလ့လာၿပီးၿပီဆိုရင္ေတာ့ သေဘၤာသခ်ဳႋင္းလို႔ နာမည္ေက်ာ္တဲ့ ကသာၿမိဳ႕နဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ျပင္နဲ႔ ဆိပ္ကမ္းကို သြားေရာက္ၾကည့္ရႈလို႔ ရပါတယ္။ ကသာဆိပ္ကမ္းဟာ ကိုလိုနီ ေခတ္မွာ သမိုင္းဝင္ေနရာတခုအျဖစ္ပါခဲ့တယ္
၁၉၄၂ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ျမန္မာျပည္ကို ဂ်ပန္ေတြစီးမိေတာ့ ကသာမွာ တပ္စြဲထားတဲ့အဂၤလိပ္တပ္ေတြဟာ အိႏၵိယျပည္ထဲ ေျပးၾကရတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္တုန္းက အဂၤလိပ္သေဘၤာကုမၸဏီပိုင္တဲ့ သေဘၤာေတြက ကသာဆိပ္ကမ္းမွာ အမ်ားႀကီးပဲ။ နာ မည္ေက်ာ္ Irrawaddy Flotilla Company ပိုင္ အေကာင္းဆံုးဆိုတဲ့ မီးသေဘၤာႀကီးေတြဟာ ျမစ္ကမ္းတေလွ်ာက္မွာ အစီး (၂၀၀)ေလာက္ထိ ရိွခဲ့တယ္လို႔ဆိုၾကတယ္။ ဒီသေဘၤာႀကီးေတြကို စနစ္တက် မွတ္သားေဖာက္ခြဲၿပီး ျမစ္ထဲ နစ္ျမဳပ္ပစ္ခဲ့ရ တယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးမွ ေျမပံုေတြနဲ႔အတူ ျပန္လာေဖာ္ၾကတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ကသာဆိပ္ကမ္းဟာ သေဘၤာ သခ်ႋဳင္းလို႔လည္း နာမည္ႀကီးတယ္။
ဒီေနရာေတြ အကုန္လည္ပတ္ၿပီးရင္ေတာ့ ကသာေစ်းထဲ၀င္ၿပီး ေလ့လာရင္း ေဒသအစားအစာေတြ စားၾကည့္ဖို႔ အခ်ိန္က် ပါၿပီ။ ကသာေခါက္ဆြဲ၊ ဆန္စီးေခါက္ဆြဲတို႔လို အစားအစာေတြစားႏိုင္သလို အထမ္းေလးေတြနဲ႔ေရာင္းတဲ့ တို႔ဟူးသုတ္၊ သေဘၤာသီးသုပ္လို ေပါ့ေပါ့ပါးပါး အစားအစာေတြကိုလည္း စားႏိုင္ပါတယ္။ ကသာၿမိဳ႕က အစားအစာေတြဟာ အမ်ားအား ျဖင့္ အခ်ိဳအရသာကဲပါတယ္။ ေခါက္ဆြဲဆိုရင္လည္း ၾကာညိဳ႕အခ်ိဳ မ်ားတယ္။ ျမန္မာဗယာေၾကာ္ဆိုရင္လည္း ငွက္ေပ်ာသီး မ်ားၿပီး အခ်ိဳကဲတယ္။ သူတို႔ အခ်ိဳကဲပံုကို ကသာၿမိဳ႕ရဲ႕ အရသာလို႔ တင္စားရင္ေတာင္ ရပါတယ္။
ေဒသခံအခ်ိဳ႕က ကမ္းသာၿမိဳ႕လုိ႔ တင္စားၿပီး ေခၚၾကတဲ႔ ကသာၿမိဳ႕ဟာ ဧရာ၀တီျမစ္ကမ္းရွည္တဲ့ ၿမိဳ႕ေလးျဖစ္လို႔ ငါးအထြက္ မ်ားတယ္။ ထြက္တဲ့ငါးေတြကို ငါးခ်ဥ္အျဖစ္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တယ္။ ကသာငါးခ်ဥ္ဟာ ေဒသတြင္းမွာ နာမည္ႀကီးတယ္။ ငါးခ်ဥ္မွာမွ ငါးႀကီးခ်ဥ္၊ ငါးေသးေလးခ်ဥ္နဲ႔ ငါးဖယ္ခ်ဥ္ဆိုၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ျပည္တြင္းခရီးသြားေတြကေတာ့ ကသာျပန္ လက္ေဆာင္အေနနဲ႔ ၀ယ္ၾကတယ္။
ကသာၿမိဳ႕ကို ျပည္တြင္းခရီးသြားဧည့္သည္ေတြကေတာ့ အလာနည္းပါေသးတယ္။ လာတဲ့သူေတြအမ်ားစုက စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ေလာက္သာ အလာမ်ားပါတယ္။ အလည္အပတ္ သီးသန္႔အတြက္ေတာ့ မလာၾကပါဘူး။ ျပည္ပ ႏုိင္ ငံျခားသားေတြေလာက္သာ စိတ္၀င္စားၿပီး အလာမ်ားတယ္။
ကသာၿမိဳ႕က ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ Katha Heritage Trust က တာ၀န္ရွိသူေတြကေတာ့ သူတို႔ၿမိဳ႕ကေလး အခု ထက္ပိုၿပီး စည္ကားေအာင္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္။
ကသာၿမိဳ႕ကိုလာရင္း ေတာေတာင္ေရေျမေတြနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အလွအပေတြ ၾကြယ္၀ေနေသးတဲ႔ အနီးနားက အင္းေတာ္၊ မန္လည္၊ ဗန္းေမာက္စတဲ့ အနီးနားေဒသေတြနဲ႔ပါ လာေရာက္လည္ပတ္မယ့္သူေတြကို စြဲေဆာင္ဖို႔ စီစဥ္ေနၾက ပါတယ္။

No comments: