ရခိုင္ရိုးရာ ပန္းရထားဆြဲပြဲ

သမိုင္းအက်ဥ္း

ဗုဒၶရွင္ေေတာ္ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္ ခမည္းေတာ္မွာ ကပိလ၀တ္ျပည္ရွင္
သုေဒၶါဒနမင္း ျဖစ္ၿပီး မယ္ေတာ္မာယာမွာ ေဒ၀ဒဟတိုင္းျပည္သူျဖစ္သည္။
မယ္ေတာ္မာယာမွာ ဗုဒၶေလာင္းလ်ာအား ပဋိသေႏၶယူခ်ိန္၌ မိမိဇာတိေျမ
ေဒ၀ဒဟျပည္သို႔ ပဋိသေႏၶအမွန္ရွိေနေၾကာင္းသက္ေသျပရန္ျပန္လာစဥ္ လမ္းခရီး၀က္
တိုင္းျပည္ႏွစ္ျပည္ၾကား ``လုမၺိနီေတာ´´ရွိ ဗုဒၶေလာင္းလ်ာ
သိဒၶတၳမင္းသားအား ဖြားသန္႔စင္ေတာ္မူၿပီး ေနာက္ခုနစ္ရက္ေန႔တြင္
လြန္ေတာ္မူသည္။ ထိုစဥ္ ကပိလ၀တ္တိုင္းႏွင့္ ေဒ၀ဒဟတိုင္း
ႏွစ္ျပည္ေထာင္သားအေပါင္းတို႔မွာ မယ္ေတာ္ မာယာ အၾကြင္းအက်န္
႐ုပ္ကလာပ္ေတာ္ကို သၿဂႋဳဟ္တာ၀န္ယူလိုသည့္ တစ္ျပည္ႏွင့္တစ္ျပည္
အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္လာပါသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ မယ္ေတာ္မာယာ၏
ၾကြင္းက်န္႐ုပ္ကလာပ္ေတာ္ကို ပန္းယိုင္ရထားဆင္ၿပီး
ႏွစ္ျပည္ေထာင္သားအေပါင္းတို႔က အၿပိဳင္ဆြဲကာ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရေၾကာင္း
သိရပါသည္။



ရခိုင္႐ိုးရာ ရထားဆြဲပြဲအစ

သကၠရာဇ္ (၈၇၈) ခုႏွစ္ ေျမာက္ဦးနန္းတက္စိုးစံ ဘုရင္မင္းဘာ လက္ထက္၌ မဟာပညာ
ေက်ာ္ႏွင့္ ဦးျမ၀ါ (သွ်င္ငယ္ျမ၀ါ) ကဲ့သို႔ ပညာရွိမ်ားႏွင့္
ေလာကီပညာရွင္မ်ား ေပၚထြန္းခဲ့ ေၾကာင္း သိရသည္။ ဦးျမ၀ါ (သွ်င္ငယ္ျမ၀ါ) မွာ
ဘုရင့္တိုင္းျပည္ေရးရာကို ေလာကီပညာျဖင့္ ကူညီထမ္းေဆာင္ေနသူအျဖစ္
ထင္ရွားသည္။ တစ္ခါေသာ္ သွ်င္ငယ္ျမ၀ါသည္ တုိင္းျပည္ေရွ႕ေရးအတိတ္နိမိတ္
မေကာင္းျခင္းကို ျမင္ရာ မင္းဘာဘုရင္ထံ သြားေရာက္ၿပီး
ၾကာသပေတးရက္သားရွင္တစ္ဦး၏ ရင္ကိုခြဲ၊ အူကို ထုတ္ကာ
၎လဲက်ကြယ္လြန္ရာေနရာတြင္သာ ျမဳပ္ႏွံရန္ ေလွ်ာက္တင္သည္။ ထိုစဥ္ေလာကီ
ပညာရွင္ဦးျမ၀ါမွာ ၾကာသပေတးရက္သားျဖစ္ၿပီး မိမိ၏ရင္ကိုခြဲကာ အူကိုထုတ္၍
နန္းေတာ္အား ပတ္စဥ္ ယုတ္ညံ့ေသာအရပ္၌ လဲက်ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ထိုသို႔ မ်ဳိးခ်စ္တိုင္းျပည္ရတနာျဖစ္သူအား ဘုရင္က ယုတ္နိမ့္အရပ္တြင္
မျမဳပ္ေစဘဲ ျမင့္ျမတ္အရပ္၌သာ ျမဳပ္ႏွံေစရာ ျပည္သူအေပါင္းႏွင့္
သေဘာထားကြဲလြဲၿပီး သွ်င္ငယ္ျမ၀ါ၏ ၾကြင္းက်န္႐ုပ္အေလာင္းအား
ပန္းရထားေပၚတြင္တင္ၿပီး ျပည္သူတစ္ဘက္၊ ဘုရင္ဖက္ေတာ္သားတို႔က တစ္ဘက္၊
သူ႔ဘက္ကိုယ့္ဘက္ အႏိုင္ရရွိေစရန္ အၿပိဳင္ဆြဲခဲ့ၾက ေၾကာင္း သမိုင္းအရ
သိရွိရပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္ကာ ေလာကီပညာရွင္ သွ်င္ငယ္ ဦးျမ၀ါအား
ဂုဏ္ျပဳၿပီး ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း တပို႔တြဲလ ေရာက္တိုင္း ရထားဆြဲပြဲ
က်င္းပၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကုံရာသီ တပို႔တြဲ ရထားဆြဲ

တစ္ႏွစ္လုံး၏ ေဆာင္းရာသီ တစ္လတည္း၌သာ ရထားဆြဲပြဲကို က်င္းပသည္။
ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူအေပါင္း စပါးရိတ္ၿပီးခ်ိန္
ေငြရႊင္ခ်ိန္ႏွင့္ ေရွ႕လာမည့္ႏွစ္တြင္ ရာသီဥတုေကာင္းမြန္ေစရန္ႏွင့္
စပါးဆန္ေရေပါမ်ားေစရန္ ရည္ရြယ္၍လည္း တပို႔တြဲလတြင္ ရထားဆြဲၾကေၾကာင္း
စာဆိုသုေတသီအေပါင္းက ဆိုသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္က အစပ်ဳိးကာ ၿဗိတိသွ်ေခတ္ႏွင့္
ဒုတိယကမၻာစစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္လည္း စဥ္ဆက္မျပတ္ ရထားဆြဲပြဲကို
ရခိုင္ေဒသအသီးသီးတြင္ က်င္းပခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရသည္။ ယေန႔ အခ်ိန္အခါတြင္
နွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ရထားပြဲကို က်င္းပေသာ္လည္း စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ခန္႔ကပင္ ရထားဆြဲပြဲ မက်င္းပခဲ့ေၾကာင္း
သိရပါသည္။ ရထားဆြဲရန္ သစ္သားေဘာင္ကို ခိုင္ခန္႔ေအာင္ လုပ္ၿပီး
သစ္သားဘီးမ်ားျဖင့္ တြဲဆက္ကာ ရထားအလယ္၌ ၀ါးၫႊန္႔ပင္ကို စိုက္ထူကာ
ရထားတစ္ဘက္တစ္ခ်က္၌ ႀကိဳးျဖင့္ ဆြဲၾကသည္။ ရပ္ကြက္အသီးသီးမွ
တစ္ဘက္ႏွင့္တစ္ဘက္ အၿပိဳင္ဆြဲ (သံက်ိပ္) သံခ်ပ္ထိုးၾက သည္။
ညီၫြတ္စုေပါင္းခြန္အားႏွင့္ အားကစားစိတ္ဓာတ္၊ မိသားစုစိတ္ဓာတ္ကို
အေျခခံကာ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသည္။

ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ရထားဆြဲပြဲကို တပို႔တြဲလဆန္းတြင္ ဆြဲၾကၿပီး
တပို႔တြဲလျပည့္ည ေရာက္တိုင္း ရထားကို အႏိုင္ရသည့္ဘက္က
မီး႐ႈိ႕ေလ့ရွိၾကသည္။ ရခိုင္႐ိုးရာ ရထားဆြျပြဲကို က်င္းပသည့္ရပ္ကြက္သည္
(၃) ႏွစ္ဆက္တိုက္ က်င္းပရသည့္ ဓေလ့ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍
ရခိုင္႐ိုးရာအစဥ္အလာပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ မေပ်ာက္ကြယ္ရေလေအာင္
ထိန္းသိမ္းၾကရပါမည္။ ၁၉၆၈ ခု၊ ျပည္ေထာင္စုေန႕ပြဲတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္
ကိုယ္စားျပဳ ရထားပန္းယိုင္ယိမ္းကို ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕နယ္မွ
တင္ဆက္ခဲ့ဖူးျပီး၊ ေရးစပ္သူမွာ ဆရာၾကီး ဦးလံုး ျဖစ္ပါသည္။

ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္မႈ
ရထားဆြဲပြဲ-

၂၀၀၇ မွ စတင္၍ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ
ရခိုင္ျပည္နယ္ေန႕ အခမ္းအနား၊ အားကစား ျပိဳင္ပြဲ မ်ားတြင္၊ ရခိုင္ရိုးရာ
ရထားဆြဲပြဲကို ႏွစ္စဥ္ ထည့္သြင္း က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊
မိဇံရပ္ကြက္၊ ရခိုင္႐ိုးရာ ရထားပြဲက်င္းပေရးေကာ္မတီအေနျဖင့္
စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ ႏွစ္ (၄၀) မွ် ေပ်ာက္ဆုံးေနသည့္ ရထားဆြဲပြဲအား အသက္ (၆၅)
ႏွစ္အထက္ မိမိကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ခဲ့ဖူးသူ အသက္ႀကီးသူမ်ား၊ အသက္ (၉၃) ႏွစ္
အထက္ရွိသူမ်ားအား သဘာပတိ (၉) ဦး တင္ေျမႇာက္ လ်က္ သက္ဆိုင္ရာ
မိဇံရပ္ကြက္လူႀကီးလူငယ္မ်ား ၿမိဳ႕ေပၚေစတနာရွင္မ်ားအပါအ၀င္
ဖြဲ႕စည္းထားပါသည္။

ရခိုင္စာဆို ဥကၠာပ်ံ၏ ရတု (ေအဒီ ၁၆ ရာစု)

* ကံုရာသီလြဲ၊ တပို႔တြဲသည္၊

လြမ္းဖြယ္ပင္ ေပ်ာ္ရႊင္လူ႔ရပ္ျမီ၊ ရထားသဘင္၊
ႏွစ္စဥ္ငင္သည္၊
ေသာင္းခြင္ ဤလူ႔ျပည္ထက္
ရႊင္ေပ်ာ္ဖြယ္လူရို႕၌
ရာဇဌာနီ မင္းေနျပည္၀ယ္
ထိုထို ဇနပုဒ္၌
က်ဴးသံရိုက္၊ ထိန္႕ထိန္႕ဆူ
သမုဒၵရာ၊ ယမံုနာသည္
သီဒါ ေခ်ာင္းျခား ယူခ

ဖိတ္ေခၚသံခ်ပ္

* ေမာင္႐ို႕ ၊ မယ္႐ို႕ - ေလး-ေလး-ေလး-ေလး

ခ်မ္းေရၾကက္ေတ ၊ အိမ္မွာနီလို႔
ပုဆိုးျခံဳဗ်ာ ၊ ကုပ္ပီးေက
မီးလႈံဗနာ ၊ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္လို႔
ထိုစကား၊ ေဒစကား ၊ ေျပာနီလာ
တပို႔တြဲလမွာ ၊ ရထားပြဲ
ခ်မ္းစြာတိကို ၊ ေဘးဖယ္ထား
ေခၽြးထြက္သံယို ၊ ရထားဆြဲဖို႔
အားလုံးလာလတ္ ၊ ဖိတ္ေခၚေရ ။
႐ိုးရာစိုင္လာ ၊ မမိန္႔ေကာင္း
ထိန္းသိမ္းဂတ္ေမ ၊ ရခိုင္သား႐ို႕
ထိန္းသိမ္းဂတ္ေမ ၊ ရခိုင္သား႐ို႕
(ေမာင္႐ို႕ - ေမာင္႐ို႕ - ေလး-ေလး-ေလး-ေလး)၂

ကိုးကား

စာဆိုဥကၠာပ်ံ၏ ရထားသဘင္ဖြဲ႕၊ တပို႔တြဲလရတု
ဆရာၾကီးဦးလံုး၏ ရထားပန္းယိုင္