မဟာဓမၼရာဇာ

မဟာဓမၼရာဇာသည္ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးနွင့္ မိဖုရားခင္ျပည္႔စံုတို႔မွဖြားျမင္ေသာ ေညာင္ရမ္းမင္း ရွင္သစၥာ ၏ သားေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ျမန္မာရာဇဝင္မ်ားထဲတြင္
''မဟာဓမၼရာဇာမင္းကား ဘုန္းတန္ခိုးအာဏာႀကီး၏။ မ်က္ႏွွာေတာ္ရယ္တိုင္း ရန္ခပ္သိမ္္းေအာင္ဖန္မ်ား၏။ မိုးေစြသည္ကိို ဓားျပလွ်င္ မိုးစဲ၏။ ဒီီေရတက္သည္ကို ဓားျပလွ်င္ဒီီေရတန္႔၏။ မဟာဓမၼရာဇာကြ်န္ ဟု ရဲမက္ေတာ္တို႔ ၾကိမ္းပလွ်င္ လူမဆိုထားဘိ၊ ဘီလူးတေစၧေသာ္လည္း ေပ်ာက္လြင့္၏။''ဟု မဟာဓမၼရာဇာမင္း၏ ဘုန္းတန္ခိုးအား အထူးခ်ီးမြမ္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

မဟာဓမၼရာဇာသည္ ခမည္းေတာ္ ေညာင္ရမ္းမင္းနတ္ရြာစံအျပီး ေကာဇာသကၠ၇ာဇ္ ၉၆၈(AD 1606) အသက္ ၂၈တြင္ အင္းဝထီးနန္းကို သိမ္္းျမန္းစိုးစံခဲ႔သည္။ ဘုရင့္ေနာင္၏ ေျမးေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ မင္းႀကီးစြာ၊ မင္းရဲေက်ာ္စြြာစုန္၊ မင္းႀကီးေႏွာင္း၊ နတ္သွ်င္ေနာင္ စသူူတို႔နဲ႔လည္း ညီအစ္ကိုဝမ္းကြဲေတာ္စပ္သူျဖစ္သည္။

မင္းႀကီးနန္းတက္အျပီးတြင္ ေမာ္လျမဳိင္ မုတၱမ ဘက္သို႔ ယိုးဒယားဘုရင္ ျဗနရစ္ ထိပါးေသာေၾကာင့္ ခ်ီတက္ႏွိမ္နင္းျပီး ေရးျမဳိ႕အထိ သိမ္းပိုက္ခဲဲ႔သည္။ ေရးျမဳိ႕စားအား အပါးေတာ္တြင္ေခၚယူထားျပီး ညီေတာ္စစ္ကိုင္းစားအား ေရးျမဳိ႕ကိိုစားေစသည္။
ထို႔ေနာက္မင္္းတရားၾကီးသည္ ဟံသာဝတီနန္းၿမဳိ႔ေတာ္ေဟာင္းအနီးမွာပင္ ယာယီတဲနန္းတည္ေဆာက္၍ တစ္မိိုးတြင္းလံုးစံေနေတာ္မူသည္။

ထိုစဥ္ ယိုးဒယားသားတို႔ ေျမွာက္ထိုးပင့္ေကာ္္မႈေၾကာင့္ ထားဝယ္္စားက ေရးျမဳိိ႔အားတိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျပီး ေရးျမဳိ႕စားျဖစ္လာသည္႔ ညီေတာ္စစ္ကိုင္းစားအား ဖမ္္းဆီးသြြားေၾကာင္းသိလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းခ်ီတက္တိုက္ခိုက္၍ စစ္ကိုင္းစားအား ကယ္တင္ခဲ႔သည္။ ထို႔ေနာက္္ ရခိုင္အေရး ျပည္အေရး တို႔ကိုေျဖရွင္းရျပန္သည္။ ဇင္းမယ္တြင္လည္း ထီးနန္းရႈပ္ေထြးမႈျဖစ္ျပန္သျဖင့္ ကိိုယ္္ေတာ္တိုင္ခ်ီတက္ႏွိမ္နင္းရသည္။

မဟာဓမၼရာဇာသည္ စစ္ခ်ည္းပတ္တိုက္ေနရေသာ္လည္း အျခားေဆာင္ရြက္ဖြယ္္ ရွိသည့္ သာသနာေရးတာဝန္မ်ားကိုလည္း မလစ္ဟင္းေစရေပ။ ပဲခူးေမာ္ေဓာဆံေတာ္ရွင္ႏွင့္ ဒဂံုဆံေတာ္ရွင္္တို႔ကို လံုးေတာ္ျပည့္ ျပဳျပင္မြမ္္းမံသည္။ အျခားဘုရားေက်ာင္းကန္တို႔ကိုလည္း ေဆာက္္လုပ္လွဴဒါန္းသည္။

ေတာင္ငူကို ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ေသာအခါ သူ႕လိုပင္ စစ္ပညာတတ္ကြ်မ္းေသာ ညီအစ္ကိုေတာ္ ရတုထိပ္္ေခါင္ နတ္သွ်င္ေနာင္ႏွင့္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ရျပန္သည္။ သို႔ေသာ္ နတ္သွ်င္ေနာင္၏ေတာင္ငူတပ္မ်ားသည္ မဟာဓမၼရာဇာ၏ အင္း၀တပ္မ်ားကို ၾကာရွည္မရင္ဆိုင္ႏိုင္ခဲ့သလို နတ္သွ်င္ေနာင္ကိုယ္တိုင္လည္း မဟာဓမၼရာဇာႏွင့္ စီးခ်င္းမထိုးႏိုင္ခဲ့ေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ အင္း၀တပ္မ်ားသည္ ေတာင္ငူကို လက္ရသိမ္းပိုက္နိုင္ခဲ့သည္။

နတ္သွ်င္ေနာင္က "တင္ပါးတြင္ ေသြးစုနာေပါက္ေနသျဖင့္ ျမင္းေပၚတြင္ မထိုင္ႏိုင္၍သာ စစ္ရွံုးရသည္မွတ္ပါ" ဟု မခန္႔မရည္း ေျပာသည္ကို သည္းခံေတာ္မူသည္။ေတာင္ငူနန္းကို မွန္ကင္းခ်၍ နတ္သွ်င္ေနာင္ကိုပင္ သစၥာေပးကာ ဆက္လက္အုပ္စိုးေစသည္။ မွန္ကင္းခ်ခံလိုက္၇သျဖင့္ ထီးျပိဳင္နန္းျပိဳင္ဘုရင္တစ္ပါးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေတာင္ငူျမဳိ႕စားအဆင့္သာျဖစ္သြားသည္႔ နတ္သွ်င္ေနာင္သည္ ေသြးနီးရာ မခ်ဳိႏိုင္ေတာ့ဘဲ သန္လ်င္ရွိ ေပၚတူဂီ ဒီဘရစ္တို(ခ)ငဇင္ကာ ႏွွင့္ ပူးေပါင္းေတာ့သည္။

အဆိုပါ ေပၚတူဂီ ငဇင္ကာသည္ နႏၵဘုရင္လက္ထက္္ ေတာင္ငူဘုရင္ မင္္းရဲသီဟသူႏွင့္ သူ၏သားေတာ္နတ္သွ်င္ေနာင္တို႔ ရခိုင္ဘုရင္မင္းရာဇာႀကီးႏွင့္ေပါင္း၍ ဟံသာဝတီကိုတိုက္ခိုက္ေသာအခါ ရခိုင္ဘုရင့္စစ္တပ္တြင္ အမႈထမ္းအျဖစ္လိုက္ပါလာေသာ ေၾကးစားစစ္သားျဖစ္သည္။ မင္းရာဇာႀကီး အျပန္တြင္ သန္လ်င္တြင္ေဆာက္လုပ္ေနေသာ အေကာက္ခြန္(ကာစတန္)ရံုးတြင္ ဦးစီးအရာရွိအျဖစ္ခန္႕ထားေပးပါရန္ေတာင္းဆိုသျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္က ေတာင္ငူမင္းႏွွင့္ တိုင္ပင္၍ ထားခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္တြင္မူ ငဇင္ကာသည္ သန္လ်င္ကို ခံတပ္အသြင္ေဆာက္လုပ္၍ ဂိုအာရွိ ေပၚတူဂီဘုရင္ခံထံတြင္ ေပၚတူဂီကိုလိုနီအျဖစ္ အပ္ႏွင္းသည္။ ေပၚတူဂီဘုရင္ခံကလည္း တူူမေတာ္သူ ေဒါင္နာလြီဇာႏွင့္ေပးစား၍ လူသူလက္နက္ ျဖည့္တင္းေပးသည္။ သန္လ်င္တြင္ သူတို႔ထားခဲ႔ေသာ ေပၚတူဂီကၽြန္ပ်က္က ပုန္ကန္ျပီကို သိလိုက္ရေသာအခါ ေတာင္ငူဘုရင္ႏွွင့္ ရခိုင္ဘုရင္တို႔မ်ားစြာ အသည္းယားသြားျပီး ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ၾကရာ ရခိုင္အိမ္ေရွ႕မင္းသား မင္းခေမာင္း အဖမ္းခံရသည္။

ျပန္္လႊတ္ေပးရန္ညွိႏႈိုင္းေသာအခါ ငဇင္ကာက သူ႔ကို ေငြဒဂါၤး ငါးေသာင္္းေပးရန္၊ သူ႕ကို မေလးမစား ကြ်န္ဟု မေခၚရန္၊ ေနာက္္တစ္ႀကိမ္လာေရာက္္မတိုက္ခိုက္ရန္ ကတိေတာင္္းျပီးမွ ျပန္လႊတ္ေပးသည္။ ျမန္မာမင္းညီေနာင္မ်ားအခ်င္္းခ်င္း စိတ္ဝမ္းကြဲၾကရာ ေနာက္္ဆံုး လူမ်ိဳးျခားေပၚတူဂီေၾကးစား၏ အႏိုင္အထက္ဆက္ဆံျခင္းကိုပါ ခံံၾကရေလေတာ့သည္။

ကၽြန္ပ်က္ ငဇင္ကာငယ္သည္ သူ႕ကိုေျပာမည္႔ဆိုမည့္သူ မရွွိေတာ့သည့္အခါ ေစတီပုထိုးမ်ားမွ ေခါင္းေလာင္းမ်ား ေၾကးဆင္္းတုမ်ားကို အရည္က်ဳိရန္ သယ္ယူသည္။ သန္လ်င္သားတို႔ကိုလည္း မတရားသျဖင့္ အခြန္အတုတ္မ်ားေကာက္ခံ ႏွိပ္္စက္ညွင္းဆဲရာ ျပည္သူတို႔ ကိုယ္စိတ္ႏွလံုုးၾကိမ္မီးအံုးသို႕ ျဖစ္ၾကရသည္။

ေအာက္ျမန္မာျပည္မွ ဘုရင္တို႔ ကိုယ္ေမြးသည့္ေမ်ာက္ ကိုယ္မႏိုင္ေတာ့ေသာ ထိုအေျခအေနကို အထက္ျမန္မာျပည္မွ အင္္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ ၾကားသိေသာအခါ သန္လ်င္ကို တိုက္ခိုုက္ရန္ စစ္အဂၤါေလးပါး ခင္းက်င္းျပီး ဆင္းခ်လာသည္။ သန္လ်င္္သည္ ျမစ္ဝနားတြင္ရွိေနသျဖင့္ ဒီေရအတက္အက်ရွိျပီး ခရာဆူးခ်ဳံမ်ားလည္းထူထပ္ရာ ထိုသဘာဝပထဝီဝင္ အေနအထားႏွွင့္ မရင္းႏွီးေသာ အညာသားစစ္သည္တို႔ အခက္အခဲေလ်ာ့နည္းေအာင္ မိုးကုန္မွ အေျမာ္အျမင္ၾကီးစြာ ခ်ီတက္လာျခင္း ျဖစ္္သည္။

သန္လ်င္ကို စနစ္တက်ဝန္းရံံ၍ လုုပ္ၾကံၾကေသာအခါ သန္လ်င္ဘက္မွလည္း ျမဳိ႕စီးျပစီး ထူူထူတင္၍ အေျမာက္ စိိန္ေျပာင္းတို႔ျဖင့္ ပစ္ခတ္ခုခံၾကရာ အင္းဝစစ္သည္တို႔ အထိအရွမ်ားခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီတို႔က ျမဳိ႕ရိုးေပၚတက္လာေသာ အင္္းဝစစ္သည္တို႔ကို ငရုတ္ရည္ ပြဲလ်က္္ရည္ ေရေႏြးက်ိဳက္က်ိဳက္ဆူတို႔ျဖင့္ ေလာင္္းခ်ၾကသည္။သို႔ေသာ္ အင္းဝဘုရင္သည္ နည္္းနည္းေလးမွ် ေနာက္မဆုတ္ဘဲ မေလွ်ာ႔ေသာဇြြဲ မဆုတ္မနစ္ေသာလံု႔လတို႔ၿဖင့္ ဆက္လက္ဝန္းရံတိုုက္ခိုက္ခဲ႔သည္။

ေနာက္္ဆံုးတြင္ ဥမင္္တူး၍ ျမဳိ႕ရိုးအေျခမွတိုင္မ်ားကိို ျဖဳိဖ်က္ကာ သန္လ်င္ကို သိမ္းပိုက္ျပီး နတ္သွ်င္္ေနာင္ႏွင့္ ငဇင္ကာတို႔ကိို လက္ရဖမ္္းမိသည္။ ယင္္းတို႔ကို အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ ကိုယ္တိုင္ စစ္ေဆး၍ နတ္သွ်င္ေနာင္အား အမ်ဳိးသားေရးကို သစၥာေဖာက္မႈျဖင့္ ျမဳိ႕လယ္တြင္ ရင္ခြဲသတ္ေစသည္။ ငဇင္ကာအား အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာကို ထိပါးဖ်က္ဆီးသူအျဖစ္ တံက်င္လွ်ဳိ၍သတ္ေစသည္။

အင္းဝဘုရင္္ မဟာဓမၼရာဇာသည္ ခမည္းေတာ္ေညာင္ရမ္းမင္း အစပိ်ဳးခဲ႔သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ျပန္လည္္စည္းရံုးေရးႏွွင့္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးတို႔ကို နန္းတက္ျပီး ၁၀ႏွွစ္ေက်ာ္ၾကာသည္အထိ မနားမေနေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရသည္။ သူ၏လက္ထက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေတာင္ဘက္တြင္ထားဝယ္၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ဗန္းေမာ္၊ အေရွ႕ဘက္တြင္ ဆစ္ေဆာင္ပႏၷားနဲ႔ ဇင္းမယ္၊ အေနာက္္ဘက္တြင္ ရခိုင္ရိုးမေတာင္္တန္းအထိ က်ယ္ျပန္႔ခဲ႔သည္။ ထူေထာင္ေရးကာလအျပီးတြင္ ဘဂၤလား အာခ်င္ ေဂၚကြန္ဒါး ဂိုအာ ျမဳိ႕မ်ားမွ သံတမန္မ်ားေစလႊတ္လာသည္ကို လက္ခံေတြ႔ဆံုခဲ့သျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးလည္း တိုးတက္ခဲ့သည္။

မင္းၾကီး၏ဘဝနိဂံံုးမွာမူေၾကကြဲဖြယ္ေကာင္းလွသည္။

-"ရာဇဝတ္ကိုက်ဴးလြန္၍က်င့္ဘိသည္။ နင့္ကို သံအိုးကင္းႏွင့္ေၾကာ္မည္''

ေျပာသူက အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ၊
အေျပာခံရသူက သားေတာ္အရင္း မင္းရဲဒိဗၺ။
ေနာက္ခံျဖစ္ရပ္မွာ သားေတာ္မင္းရဲဒိဗၺသည္ က်ဳိင္းတံုေစာ္ဘြြားၾကီီး၏သမီး ဘုရင့္ကိုယ္လုပ္ေတာ္ 'ႏွင္းခမ္းေပါ'ႏွင့္ ရည္ငံၾကသည္။ မဖံုးႏိုင္မဖိႏိုင္အေျခအေနကို မိိန္းမစိုးတို႔သိ၍ မင္းၾကီးထံ ေလွ်ာက္ေသာအခါ မဟာဓမၼရာဇာက ႏွွင္္းခမ္းေပါကို ေခၚ၍ အေၾကာင္းစံုေမးရာ ေသမည့္အတူတူ မထူးေတာ့ျပီမို႔ ''မင္းရဲဒိဗၺ မင္းသားေပးေသာသေႏၶ ပါ''ဟု ေျဖလိုက္သည္တြင္ အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာက (အမ်က္ေတာ္မရွိေသာ္လည္း) ျခိမ္းေျခာက္စကားဆိုလိုက္သည္။

သားေတာ္ မင္းရဲဒိဗၺသည္ လြန္စြာထိတ္လန္႔သြားျပီး အမွန္တကယ္ပင္ သံအိုးကင္းနဲ႔ အေၾကာ္ခံ ရေတာ့မည္ဟု ထင္ျမင္သြြားခဲ့သည္။ အျပစ္္က်ဴးလြန္ထားသူပီပီ ေသေဘးကို ေၾကာက္လန္႕ကာ ညအခါ မင္းႀကီး အေနာက္နန္းတြင္စံေတာ္မူေနစဥ္ ၀င္ေရာက္ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခဲ့ေတာ့သည္။ (ထို႕ေၾကာင့္  မဟာဓမၼရာဇာမင္းၾကီးကို အေနာက္ဘက္လြန္မင္းဟုလည္း မွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။)

မဟာဓမၼရာဇာမင္းၾကီး အနိစၥေရာက္ခ်ိန္တြင္ သက္ေတာ္ ၅၁ ႏွစ္သာရွိေသးသည္ ျဖစ္ရာ ေညာင္ရမ္းေခတ္အေစာပိုင္း ျပန္လည္ထူေထာင္ကာစ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ မ်ားစြာ နစ္နာခဲ့သည္ ဟုလည္းဆိုႏိုင္သည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ သံုုးသပ္ရေသာ္ အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာမင္းၾကီးသည္ သမိုင္းအေပၚ အလြန္္တာဝန္ေက်ခဲ့ေသာမင္းျဖစ္သည္။ ထိုေခတ္ ထိုအခါက လြန္စြာေျခရႈပ္ေနေသာ ေပၚတူဂီီရန္စရန္ေၾကြးကို သူ႕ေခတ္သူ႕အခါမွာပင္ အျပီးတိုင္ေခ်မႈန္းသုတ္သင္ေပးခဲ႔သူျဖစ္သည္။ ေပၚတူဂီတို႔သည္ ဂိုအာကို ေရွးမြန္မဆြကပင္ သိမ္းပိုက္ထားခဲ႔ရာ ၁၉၇၅ေရာက္မွ အိႏၵိယ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိႏၵီယာဂႏၵီ၏အမိန္႕ျဖင့္ ျပန္လည္ရယူခဲ႔ရသည္။ တရုတ္ျပည္တြင္လည္း ေပၚတူဂီတို႔သည္ မန္ခ်ဴးဧကရာဇ္က မကာအိုတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ ေပးခဲ႔သည္ကို သူတို႔အား အပိုင္ေပးခဲ့သေယာင္ အရူးကြက္နင္းခဲ႔ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ တရုတ္ျပည္သည္ ပထမဘိန္းစစ္ပြဲအျပီးတြင္ အဂၤလိပ္တို႕ကို စစ္ရႈံးခဲ့သည္ျဖစ္္ရာ ေဟာင္ေကာင္ကြ်န္းကို လက္လႊတ္ခဲ႔ရသည္။ ဤတြင္ ေပၚတူဂီတို႔ကလည္း မကာအိုကို သူတို႔အပိုင္လုပ္္လိုုက္ၾကသည္။ ေဟာင္ေကာင္ကြ်န္းကို ျပန္ရေသာအခါတြင္္မွ မကာအိုလည္္း တရုတ္အပိုင္ျပန္ျဖစ္ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္္ငံတြင္မူ အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ၏ေက်းဇူးေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးရျပီးခ်ိန္တြင္ ေပၚတူဂီတို႔၏ဒုကၡေပးမႈႏွင့္ ရန္စရန္ေၾကြးကို အထူးေျဖရွင္းရန္္မလိုေတာ့ေခ်။

(Credit - ဆုသစၥာကို)