စကားၾကီး (၁၀) မ်ိဳး

စကားၾကီး (၁၀) မ်ိဳး
ျမန္မာစကားမွာ စကားၾကီးဆယ္မ်ိဳးရွိတယ္။ တနညး္အားျဖင့္ စကားအရာ အဂၤါေလးတန္ စကားဆယ္မ်ိဳးပါ၀င္တဲ႔ စကားတစ္ခြန္းဟာ တစ္ခြန္းဆို ဆိုသေလာက္ အဓိပၸါယ္ျပည့္၀တဲ႔ စကားျဖစ္ပါတယ္။ (ယခု စကားၾကီးဆယ္မ်ိဳး ပိုစ့္ကိုသန္းလြင္ (သုေတသီ)ေရးေသာ စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
စကားၾကီး (၁၀)မ်ိဳး
၁။ ေရကူးညာတင္
၂။ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး
၃။ ေရစီးေဖာင္ဆန္
၄။ အိုးတန္ဆန္ခတ္
၅။ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔
၆။ ဆင္ေ၀ွ႔ ရန္ေရွာင္
၇။ ေတာင္သူယာခုတ္
၈။ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္
၉။ ေရစစ္ခရား
၁၀။ ခတ္တင္ေမာင္းႏွင္း

၁။ ေရကူးညာတင္
ဆိုရာမွာ ျမစ္တစ္ဘက္ကမ္းကေနျပီး ကမ္းတစ္ဘက္ကို ကူးတဲ႔ အခါမွာ ျမစ္ညာက ၾကိဳျပီးကူးမွကိုယ္လုိတဲ႔ ေနရာကိုေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂။ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး
ေကာက္ပင္ကို ဘယ္လိုရိတ္သလဲ၊ လက္တစ္ဖက္နဲ႔ ဆုပ္ျပီးမွ က်န္လက္တစ္ဖက္က တံစဥ္နဲ႕ အရင္းကျဖတ္ယူရပါတယ္။
၃။ ေရစီးေဖာင္ဆန္
ေဖာင္းၾကီး တစ္စင္းအေနနဲ႔ ျမစ္ညာကို ဆန္တက္တဲ႔ အခါ လိုအပ္ရာကိုေရာက္ဖုိ႔ တျဖည္းျဖည္းၾကိဳတင္ျပီး ဆန္တက္ရပါတ္ယ။
၄။ အိုးတန္ဆန္ခတ္
ထမင္းခ်က္တဲ႔ အခါ ဆန္ကို အိုးနဲ႔ တန္ရံုသာ ထည့္ျပီးခ်က္မွသာ အေနေတာ္နူးနပ္တ႔ဲ ထမင္းကိုရနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
၅။ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔
ဆီထြက္တဲ႔ အေစ့ကိုဆံုထဲထည့္ျပီး ၾကိတ္တဲ႔ အခါ အထပ္ထပ္ၾကိတ္ရ ပြတ္ရပါမွ ဆီေကာင္းေကာင္းထြက္မွာျဖစ္ပါတယ္။
၆။ ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္
ဆင္နဲ႔ေတြ႔ျပီး ဆင္ကလိုက္တ႔ဲ အခါမွာ တည့္တည့္မေျပးရပါဘူး။ ေကြ႔ေရွာင္ေျပးမွ အသက္ခ်မ္းသာမွာျဖစ္ပါတယ္။
၇။ ေတာင္သူယာခုတ္
ေတာင္သူေတြယာခုတ္တဲ႔ အခါ ခ်ဳံဖုတ္နဲ႔ သစ္ပင္ငယ္ေတြကို အရင္ခုတ္ရပါတယ္။ ေနာက္မွ သစ္ပင္ၾကီးေတြကို ခုတ္လွဲရပါတယ္။
၈။ ၾကက္ဆုပ္ခြပ္ပစ္
ၾကက္မ်ားခြပ္တဲ႔ အခါ ေနာက္ကိုဆုတ္ျပီးမွ အားယူျပီးအတက္နဲ႕ အားသြင္းျပီး ခြပ္ရပါတယ္။
၉။ ေရစစ္ကရား
ေရစစ္ကရားဆိုတာ ေရစစ္ယူတဲ႔ အခါ အမွိဳက္မပါေအာင္ေရထဲနွစ္ျပီး ေရသန္႔ရေအာင္စစ္ယူတဲ႔ သေဘာပါ။ ဒါမွလည္း ေရသန္႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၀။ ခတ္တင္ေဖာင္ႏွင္း
စကားေျပာရာတြင္ အလြန္အက်ဴးမေျပာပဲ တိုးသာဆုတ္သာ ေျပာျခင္းမ်ိဳးကို ခတ္တင္ေဖာင္ႏွင္း လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
လူတစ္ဦး ရည္မြန္တယ္ဆိုတာ အ၀တ္အစားနဲ႔ အဂၤါရုပ္ထက္ စကားအေျပာအဆိုေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။
သံကင္း တမန္ခင္းဆိုတာ စကားအရာအဂၤါေလးတန္နဲ႔ စကားၾကီးဆယ္မ်ိဳးကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္မွ လူရာ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာစကားကို ျမန္မာနား၀င္ေအာင္ေျပာတတ္ဖုိ႔ ခုတင္ေပးလုိက္တဲ႔ စကားၾကီးဆယ္မ်ိဳးက အလြန္အေရးပါလွပါတယ္။